Antwoord
Beste A.,
Dank voor je vraag!
Je vraagt of het klopt dat escitalopram bij hergebruik minder goed werkt dan de eerste keer. Het korte antwoord: ja, dat kan. Het iets langere antwoord: het is een bekend fenomeen dat bij herstart van een antidepressivum het effect soms minder is dan bij de eerste keer. We noemen dat tachyfylaxie of wat technischer: ‘poop-out’ effect. Wat er dan gebeurt is dat het brein, dat zich eerst best lekker liet verrassen door die serotoninepomp, inmiddels zoiets heeft van: been there, done that. Er ontstaat als het ware een soort tolerantie – de zenuwbanen zijn minder gevoelig geworden en reageren niet meer zo fris op de boost van de medicatie. En dat kan samengaan met iets dat we oppositional tolerance noemen, waarbij het brein in feite gaat terugvechten tegen het kunstmatig opgewekte serotonine-effect. Heel boeiend, maar ook lastig, want dan kom je dus in de situatie die jij nu beschrijft: ‘het werkte ooit, maar nu eigenlijk niet meer zo goed’.
Je psychiater denkt nu aan bupropion. Dat is een andere soort pil, eentje die geen serotonine aanpakt maar werkt op noradrenaline en dopamine. Dus als serotonine niet meer zo lekker binnenkomt, dan kun je proberen om de stemming te stimuleren via een ander systeem – en dopamine is natuurlijk wel de neurotransmitter van motivatie, drive, iets willen, uit je bed komen, het leven tegemoet treden, dat werk. Dus ja: in theorie is dat een logische volgende stap. Zeker bij mensen met somberheid waarbij energie, drive, initiatief en plezier helemaal platliggen.
Maar… er zijn ook wat kanttekeningen. Bupropion is activerend. Dus als je al een beetje gespannen bent, of slecht slaapt, of een beetje opgejaagd raakt, dan kan het dat versterken. Als je ook nog diabetes hebt, zoals jij, dan moet dat allemaal wel even goed bekeken worden. Maar goed, het is geen zwart-wit verhaal – het is meer een kwestie van heel zorgvuldig afwegen.
En misschien is het zelfs wel eens goed om te kijken naar iets als lichaamsgerichte therapie, mindfulness of breathwork – niet als alternatief voor pillen, maar als extra manier om je lijf en hoofd weer wat beter op elkaar afgestemd te krijgen.
Tot slot: je staat er niet alleen voor. Ook al voelt het soms alsof je in je eentje in een donker gangetje zit, zonder lichtknopje in zicht. Maar je hebt al op de deur geklopt. Dat is stap één. De rest komt wel, als je de tijd neemt.
Hope this helps en kijk vooral bij de informatie hieronder, want er is nog veel meer over te zeggen, kijken en lezen. En als je meer intensief contact wil, ga dan naar onze chat. Plus als je over je ervaring een blog wil schrijven voor PsychoseNet dan kan dat ook.
Greetz Jim
Meer informatie
Disclaimer
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
- Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
- Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
- Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers.
- Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt.
- Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
- Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
- Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
- Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
- Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
- Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
- Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
- Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
Beantwoord door: Jim van Os op 24 april 2025
