Wat is ‘geen ziekte-inzicht’ voor label?

Antwoord

Hey S., dank voor je vraag.

Ja, dat label ‘geen ziekte-inzicht’ is een fascinerend dingetje in de psychiatrie. Het is een beetje als zeggen: “Je snapt niet dat je ziek bent, en dát is het bewijs dat je ziek bent.” Klinkt als een mooie cirkelredenering, toch? Je kunt er niet tegenin gaan, want als je zegt “maar ik ben niet ziek” dan is dat blijkbaar juist een teken dát je ziek bent. Best frustrerend.

Het komt uit een medisch model waarin wordt aangenomen dat psychische aandoeningen een soort ziekte zijn die je zelf zou moeten kunnen herkennen, net als een gebroken been of een longontsteking. Maar psychische kwetsbaarheid werkt natuurlijk niet zo. Het is veel complexer, subjectiever en hangt af van hoe je naar jezelf en de wereld kijkt. Dat jij je eigen situatie kritisch bekijkt en een andere visie hebt dan de psychiater, wordt dan al snel gezien als “ontkenning van de realiteit” – in plaats van als een legitieme, alternatieve manier om te begrijpen wat er met je gebeurt.

In de praktijk wordt het label vaak gebruikt bij mensen die hun diagnose betwisten of die simpelweg een ander verhaal hebben dan de ggz hen wil aanmeten. Maar wat betekent het nou echt? Meestal niet veel meer dan: “Deze persoon denkt anders over wat er aan de hand is dan wij.” Dat hoeft niet te betekenen dat jij ongelijk hebt. Het betekent alleen dat er een verschil in perspectief is.

Psychiaters kunnen soms nogal zwart-wit denken: of je hebt inzicht (en dus ben je het met hen eens), of je hebt dat niet (en dus ben je ‘moeilijk’ of ‘onbehandelbaar’). Maar het idee dat er maar één juiste kijk op psychisch lijden is – namelijk die van de psychiatrie – is natuurlijk een beetje ouderwets. Er zijn ontzettend veel manieren om naar psychische kwetsbaarheid te kijken, en “hooggevoeligheid” is daar een van. Waarom zou dat minder valide zijn dan een bipolaire diagnose?

Misschien is het zinvoller om te kijken naar hoe jij zelf je ervaringen begrijpt en wat jou helpt, in plaats van of je voldoet aan een psychiatrisch beeld van ‘ziekte-inzicht’. Herstel gaat uiteindelijk niet om of je het eens bent met je diagnose, maar om hoe je je leven kunt vormgeven op een manier die werkt voor jou. Een ervaringsdeskundige zou je hier goed bij kunnen ondersteunen – iemand die weet hoe het is om vast te lopen in diagnoses en labels en die mee kan denken over hoe je weer wat ruimte kunt maken in je hoofd. Je zou eens kunnen kijken naar een herstelacademie of zelfregiegroep via de sociale kaart.

Hope this helps, en kijk ook vooral bij de informatie hieronder. En als je meer intensief contact wil, kan dat via de chat op PsychoseNet.

Greetz Jim

NB Bespreek verandering van medicatie altijd eerst met je voorschrijvende arts, ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van mijn adviezen. Bedenk je dat mijn adviezen altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Ik heb je immers niet persoonlijk onderzocht.

EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:

• Wil je met iemand chatten? Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
• Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet? Kijk hier voor informatie.
• Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen? Kijk dan naar ons WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN, gemaakt door het UMC Utrecht en het User Research Centre, over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deze webinar is te zien op YouTube in twee delen: Deel 1 en Deel 2. In dit webinar wordt uitleg gegeven over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deel 1 is vooral voor afbouwers; deel 2 vooral voor voorschrijvers. Beide delen duren ongeveer 40 minuten. Er is een inhoudsopgave die kan worden gebruikt om snel bepaalde delen van de uitleg te vinden of terug te kijken. Om de inhoudsopgave te zien moet het webinar vanuit YouTube worden bekeken en moet de beschrijving die YouTube geeft worden uitgeklapt. Met behulp van de instellingen in YouTube kan het webinar ook met (automatisch gegenereerde) ondertiteling worden bekeken.
• Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan mijn mini-college.
• Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan mijn mini-college hierover.
• Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is “in je hoofd”, wat is het dan wel? Als je dat wil weten, kijk dan mijn mini-college: WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan?
• Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
• Wil je een PERSOONLIJK ADVIES BIJ HET KIEZEN VAN EEN AFBOUWSCHEMA? Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt.
• Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik hiertoe de KNMP-rekenhulp.
• Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
• Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
• Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.
• Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van persoonlijk herstel? Kijk dan onze animatie hierover als een introductie.
• Ben je op zoek naar de JUISTE HULP? Kijk dan op de sociale kaart op PsychoseNet (MIND ATLAS).
• Ben je op zoek naar LOTGENOTENCONTACT BIJ MEDICATIEAFBOUW? Ga dan naar de Vereniging Afbouwmedicatie.
• Ben je op zoek naar stemmenhorengroepen buiten de reguliere ggz? Zie de website van Stichting Weerklank.
• Ben je op zoek naar traumawebsites, kijk dan op traumanet of stichting trauma en dissociatie.