Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Hi Jim,
Ik heb sinds mijn eerste psychose last van geheugenverlies. Er zijn perioden uit mijn leven waar ik niets meer van weet of alleen door middel van foto’s een herinnering uit kan ophalen. Ook perioden van voordat mijn psychose begon. Daarnaast heb ik het gevoel dat ik lastig nieuwe herinneringen kan maken.
Is dit iets wat vaker voorkomt? En zijn er dingen die ik kan doen om mijn geheugen te trainen of eventueel terug te krijgen?
Dank je wel!
Hey D., dank voor je vraag!
Wat je beschrijft – geheugenverlies na een psychose – is iets wat vaker voorkomt, en het is goed dat je ernaar vraagt. Veel mensen met psychosegevoeligheid merken dat hun geheugen anders werkt na een episode, soms in de vorm van gaten in herinneringen, soms in de vorm van moeite met het opslaan van nieuwe informatie. En ja, dat is knap frustrerend, want het voelt alsof er stukken uit je leven zijn verdwenen of niet meer goed binnenkomen.
Het kan verschillende oorzaken hebben. Een psychose is voor je brein als een soort storm: er gebeurt van alles op neurologisch niveau, en het verwerken van informatie kan daardoor anders lopen dan voorheen. Stress, angst en overprikkeling spelen ook een rol, want als je brein zich in een overlevingsstand zet, schiet het niet echt in de ‘opslaan en verwerken’-modus. En dan heb je nog de factor medicatie: aripiprazol kan in sommige gevallen invloed hebben op concentratie en geheugen, zeker in combinatie met psychosegevoeligheid zelf.
Je noemt ook dat je verslavingsgevoelig bent voor roken, alcohol en drugs zoals cannabis en amfetamine. Dat is een belangrijke factor, want sommige middelen kunnen je geheugen een flinke optater geven, zeker als er al sprake is van psychosegevoeligheid. Cannabis bijvoorbeeld staat erom bekend dat het zowel korte- als langetermijngeheugen kan beïnvloeden. En dingen als amfetamine kunnen je brein flink laten stuiteren, maar ook op termijn effect hebben op geheugen en concentratie. Dus als je iets wil doen om je geheugen te verbeteren, dan is het goed om kritisch te kijken naar middelengebruik en de impact daarvan op je mentale functies.
Wat kun je doen om je geheugen te trainen? Simpel gezegd: gebruik het. Net als een spier heeft je geheugen oefening nodig. Dingen die kunnen helpen zijn geheugenspelletjes, maar ook praktische dingen als lijstjes maken, hardop dingen herhalen, verhalen opschrijven over je dag, of zelfs foto’s gebruiken om herinneringen op te halen (zoals je al doet). Sommige mensen hebben baat bij lichaamsgerichte therapieën of mindfulness, omdat die helpen om prikkels beter te verwerken en bewuster in het moment te zijn. En beweging is ook een grote: wandelen, sporten, yoga – allemaal goed voor de hersenen.
Soms komt er langzaam wat geheugen terug, soms blijft er een stukje mist hangen. Wat belangrijk is: je geheugen bepaalt niet wie je bent. Mensen met psychosegevoeligheid zijn vaak gedwongen om op een andere manier betekenis te geven aan hun ervaringen. Misschien is dit voor jou ook een zoektocht naar hoe je herinneringen vormgeeft, zelfs als ze minder helder zijn.
Hope this helps, en kijk ook vooral bij de informatie hieronder, want er is nog veel meer over te zeggen, kijken en lezen. En als je meer intensief contact wil, kan dat via de chat op PsychoseNet.
Greetz Jim
NB Bespreek verandering van medicatie altijd eerst met je voorschrijvende arts, ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van mijn adviezen. Bedenk je dat mijn adviezen altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Ik heb je immers niet persoonlijk onderzocht.
EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:
