Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste Jim,
Sinds een tijdje slik ik 100 mg clozapine (eerst was dat 150 mg). Ik ben daar zo’n tien kilo van aangekomen. Van tevoren werd mij verteld dat dat kon gebeuren. Ik eet niet veel, zelfs weinig, maar val niet af.
Moet ik nog beter op mijn voeding letten en meer bewegen?
Mijn gevoel zegt dat ik een tragere stofwisseling heb door de clozapine en dat ik daardoor aankom.
Wat zijn jouw bevindingen hierover?
Alvast bedankt!
Hey C.,
Dank voor je vraag! Clozapine staat er inderdaad om bekend dat het aankomen in gewicht kan veroorzaken, en dat gebeurt niet omdat je ineens meer gaat snoepen.
Wat er gebeurt bij clozapine, en ook bij andere antipsychotica, is dat het invloed heeft op je stofwisseling. Je lichaam gaat een beetje in ‘slow motion’ qua metabolisme. Dat betekent niet alleen dat je minder snel calorieën verbrandt, maar het kan ook invloed hebben op je hongergevoel, je insulinehuishouding en zelfs hoe je vet opslaat. Dus ja, je gevoel dat het met een tragere stofwisseling te maken heeft, is zeker niet gek.
Wat kun je doen? Nou, het helpt zeker om te blijven bewegen, al is het maar een half uurtje wandelen per dag. Zelfs zoiets eenvoudigs kan je stofwisseling een klein duwtje in de rug geven. Daarnaast kun je kijken naar een voedingspatroon dat je bloedsuikerspiegel stabiel houdt; zoals meer vezels, minder snelle suikers, en genoeg eiwitten. Denk aan groenten, peulvruchten, en volkorenproducten. Dit kan je helpen je energie beter te reguleren, zonder dat je het gevoel hebt dat je jezelf alles moet ontzeggen (want laten we eerlijk zijn, eten is ook een stukje levensgeluk).
Het is ook slim om even te laten checken of er misschien hormonale dingen spelen, zoals je schildklier. Clozapine kan indirect invloed hebben op je hormonen. Als je schildklier wat trager werkt, kan dat ook een reden zijn voor gewichtstoename. Een simpel bloedonderzoek bij je huisarts kan dat uitsluiten.
Overigens, je bent al een stapje teruggegaan van 150 mg naar 100 mg. Dat is fijn, want hoe lager de dosis (binnen veilige grenzen natuurlijk), hoe minder groot de impact op je stofwisseling kan zijn. Als je verder wilt afbouwen, bespreek dat dan altijd goed met je psychiater, en misschien kun je hier ook taperingstrips voor gebruiken bij de laatste stappen. Die zijn handig voor nauwkeurig afbouwen en je kunt daar advies over krijgen via de Regenboog Apotheek.
Tot slot, probeer vriendelijk te zijn voor jezelf. Gewichtstoename door medicatie is niet jouw schuld. Het is een bijwerking, en dat zegt niks over wie jij bent. Zorg goed voor jezelf, blijf bewegen op een manier die je leuk vindt en kijk naar voeding die je lichaam voedt en niet straft.
Hope this helps, en als je er nog eens over wil sparren, je bent altijd welkom! Kijk ook vooral verder op PsychoseNet voor tips en verhalen van anderen.
Greetz Jim
