Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Is het gebruikelijk om niet in te gaan op de inhoud van een psychose?

Vraag

Beste Jim,

Ik heb veertien jaar geleden voor het eerst een psychose gehad. Het was heel beangstigend. Ik kwam terecht in een hele nare realiteit, waarin de mensen om me heen een spel met me leken te spelen. Het verwarrende is dat ik aanwijzingen heb dat mensen ook in het echt nare dingen hebben gedaan in die tijd. Dat heb ik later ook kunnen staven met mailtjes. Later werd er een bipolaire stoornis vastgesteld.

Lange tijd bleef ik angst houden voor deze mensen. En toen één van hen me na drie jaar weer benaderde, raakte ik opnieuw in een psychose. Het lastige is dat ik niet weet wat echt was en wat niet.

Wat mij verwondert is dat in de behandeling nooit op de inhoud van de psychose is ingegaan en dat het eigenlijk alleen behandeld is met medicijnen (afgezien van gesprekken met de sociaal psychiatrisch verpleegkundige, maar ook daar gingen we niet in op wat ik precies beleefd had tijdens de psychose).

Is het gebruikelijk om niet in te gaan op de inhoud van een psychose? En zo ja, waarom is dat?

Bedankt!

Antwoord

Hey M., dank voor je vraag!

Wat je beschrijft, klinkt echt heftig. Het voelt bijna alsof je vastzit tussen twee realiteiten: wat er tijdens je psychose gebeurde en wat je nu achteraf probeert te begrijpen. En ja, het is verwarrend als je bewijzen hebt, zoals mailtjes, terwijl je tegelijkertijd worstelt met de vraag wat nou écht was en wat misschien door de psychose werd aangewakkerd. Die lijn is dun, en het is begrijpelijk dat je daar duidelijkheid in wilt krijgen.

Je vraagt of het normaal is dat er tijdens je behandeling niet werd ingegaan op de inhoud van je psychose. Helaas is dat best wel gebruikelijk in traditionele psychiatrische settings, ja. Vaak ligt de focus heel erg op symptoomreductie (lees: medicatie erin en weg met die psychose) en wordt minder gekeken naar wat je precies beleefd hebt. Maar je psychose was voor jou heel reëel, dat hele verhaal van het spel dat mensen leken te spelen, die nare dingen die zijn gebeurd – het heeft een enorme impact op hoe je jezelf en de wereld ziet. En dan is het natuurlijk heel frustrerend als er niet over gesproken wordt.

Nu, waarom doen ze dat zo? Er zijn psychiaters die geloven dat de inhoud van een psychose niet direct nuttig is om te bespreken, omdat het zou kunnen zorgen voor herbeleving of nieuwe verwarring. Hun redenering is dat de wanen of hallucinaties zelf niet de kern van het probleem zijn, maar dat het gaat om het onderliggende proces – zoals de manier waarop je hersenen reageren op stress, emoties of chemische disbalans. Dus hup, pillen erin en de symptomen onderdrukken. Maar ja, jij blijft dan wel met vragen zitten…

Er is echter ook een andere kijk, die ik persoonlijk een stuk interessanter vind. Het kritisch-psychiatrisch perspectief zegt namelijk dat wat je ervaart in je psychose vaak een uitdrukking is van iets wat diep vanbinnen zit – trauma, angst, onopgeloste gevoelens. Dus ja, het kan wel degelijk zinvol zijn om de inhoud van je psychose te bespreken en te begrijpen. Niet per se om elk detail uit te pluizen, maar om te zien wat jouw brein je probeert te vertellen. Wat maakt dat mensen als vijanden voelden? Wat gebeurde er in je leven waardoor je je misschien zo machteloos voelde?

Misschien is het tijd om met je behandelaar te praten over een meer inhoudelijke benadering. Dingen als lichaamsgerichte therapie, mindfulness of zelfs traumagerichte oefeningen kunnen je helpen om niet alleen de symptomen te behandelen, maar ook de onderliggende angsten en ervaringen aan te pakken. En ja, dat is hard werken, maar vaak geeft het wel een diepere vorm van herstel dan alleen maar symptoombestrijding met medicatie.

Wat medicatie betreft – lithium en haloperidol zijn vrij standaard middelen in het bipolaire speelveld, maar blijf wel altijd kritisch over hoe je je erbij voelt. Als je merkt dat je je afgevlakt voelt of dat je de connectie met jezelf kwijtraakt door de medicatie, is het slim om samen met je behandelaar te kijken of de doses echt nodig zijn, of dat er wat ruimte is om voorzichtig af te bouwen. Kijk hierbij altijd uit met polyfarmacie en vraag eventueel advies bij een apotheek die gespecialiseerd is in afbouwen, zoals de Regenboog Apotheek.

Hope this helps en kijk vooral bij de informatie hieronder, want er is nog veel meer over te zeggen, kijken en lezen.

Greetz Jim

EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:

  • Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen? Kijk dan naar ons WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN, gemaakt door het UMC Utrecht en het User Research Centre, over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deze webinar is te zien op YouTube in twee delen: Deel 1 en Deel 2. In dit webinar wordt uitleg gegeven over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deel 1 is vooral voor afbouwers; deel 2 vooral voor voorschrijvers. Beide delen duren ongeveer 40 minuten. Er is een inhoudsopgave die kan worden gebruikt om snel bepaalde delen van de uitleg te vinden of terug te kijken. Om de inhoudsopgave te zien moet het webinar vanuit YouTube worden bekeken en moet de beschrijving die YouTube geeft worden uitgeklapt. Met behulp van de instellingen in YouTube kan het webinar ook met (automatisch gegenereerde) ondertiteling worden bekeken.
  • Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan mijn mini-college.
  • Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan mijn mini-college hierover.
  • Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is “in je hoofd”, wat is het dan wel? Als je dat wil weten, kijk dan mijn mini-college: WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan?
  • Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
  • Wil je een gratis advies op maat om AF TE BOUWEN MET EEN TAPERINGSTRIP? Maak gebruik van de mogelijkheid om een advies te vragen bij de Regenboogapotheek over hoe je af moet bouwen. Je krijgt dan via de mail een adviesformulier dat de huisarts alleen maar hoeft te ondertekenen voor de aanvraag van een taperingstrip conform het advies. Dit is reuzehandig want huisartsen vinden het vaak heel ingewikkeld om een taperingstrip voor te schrijven.
  • Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik hiertoe de KNMP-rekenhulp.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
  • Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van persoonlijk herstel? Kijk dan onze animatie hierover als een introductie.
  • Ben je op zoek naar de JUISTE HULP? Kijk dan op de sociale kaart op PsychoseNet (MIND ATLAS).
  • Ben je op zoek naar LOTGENOTENCONTACT BIJ MEDICATIEAFBOUW? Ga dan naar de Vereniging Afbouwmedicatie.
Beantwoord door: Jim van Os op 17 oktober 2024

Gerelateerd

Meer over

Behandeling
Psychosegevoeligheid

Lees ook