Wat is onze invloed op de hersenchemie?

Antwoord

Hey B.,

Interessante vraag die je stelt!

Kun je met je wil je hersenchemie veranderen? Het korte antwoord is: ja, dat kan. Het langere antwoord is een stuk genuanceerder en hangt af van hoe je ‘wil’ en ‘hersenchemie’ precies definieert. Laten we het even simpel houden: als jij je gedachten, gedrag of emoties bewust stuurt, dan gebeurt er in je brein ook wat. Er zijn studies die laten zien dat mindfulness, meditatie, en zelfs bepaalde soorten psychotherapie zoals ACT of lichaamsgerichte therapie, meetbare veranderingen in de hersenen kunnen veroorzaken. Er ontstaat bijvoorbeeld meer activiteit in je prefrontale cortex (het deel dat je helpt om dingen rationeel te bekijken) en minder chaos in je amygdala (dat alarmsysteem dat verantwoordelijk is voor angst en stress).

Maar het gaat niet alleen om ‘even positief denken’ en dan maar hopen dat je dopaminespiegel ineens door het dak schiet. Het is meer een kwestie van herhaaldelijk oefenen, nieuwe gewoontes ontwikkelen, en dat hele brein van jou leren om anders te reageren. Een beetje alsof je een junglepad steeds vaker bewandelt totdat het een mooie, duidelijke route wordt. Die neuroplasticiteit – de eigenschap van je hersenen om zich aan te passen – is daarin de held van het verhaal.

Wat zegt dit over het genezen van mentale aandoeningen? Nou, het laat zien dat verandering mogelijk is, maar het betekent ook dat het geen kwestie is van wilskracht alleen. Je wil is een hulpmiddel, maar mentale aandoeningen hebben vaak een complexe mix van biologische, psychologische en sociale oorzaken. Als je hersenchemie bijvoorbeeld sterk wordt beïnvloed door genetica of trauma, dan is het niet realistisch om te denken dat je alles met pure wilskracht kunt fixen. Soms is er een opstapje nodig, zoals medicatie (bijvoorbeeld voor stabiliteit), waarna je met die ‘wil’ aan de slag kunt.

Een mooi voorbeeld is hoe beweging – gewoon wandelen of sporten – invloed kan hebben op je hersenchemie. Regelmatige beweging verhoogt bijvoorbeeld serotonine en dopamine, en vermindert de impact van stresshormonen zoals cortisol. Dat laat zien hoe iets wat je met je wil kunt sturen, zoals een dagelijkse wandeling, je biologie verandert. Maar let wel: het is niet altijd een quick fix en zeker niet het enige wat werkt. Het gaat om een combinatie van dingen, vaak op maat gemaakt voor wat jij nodig hebt.

En je vraag raakt ook aan de kracht van placebo. Het is bekend dat wat je gelooft over een behandeling een enorme invloed kan hebben op het effect ervan – puur door wat dat geloof doet met je brein. Dat is toch bijzonder? Het betekent dat je mentale houding soms meer invloed heeft dan je denkt.

Dus ja, jouw wil kan zeker iets veranderen, maar het is maar één stuk van de puzzel. Het vraagt om consistentie, geduld en vaak ook om de juiste begeleiding en ondersteuning. En het zegt dat herstel niet simpelweg een lineair proces is; het is meer een dans tussen biologie, psychologie en wat je zelf bijdraagt.

Hope this helps, en blijf vooral zulke boeiende vragen stellen!

Greetz Jim