Mijn broer is er heilig van overtuigd dat de aarde plat is, of misschien toch anders gevormd maar zéker niet bolvormig, zoals we op school leren. Daarbij is hij nu ook van mening dat we worden voorgelogen over Covid-19 en dat het helemaal geen pandemie is, maar gewoon de griep en dat er een andere agenda is van de wereldleiders.
Verder functioneert hij in het dagelijks leven prima! Prima baan, muzikaal, sociaal, gezellig en leuk in de omgang. Maar deze twee onderwerpen zorgen voor heel veel frustratie en pijn (zowel bij hem als bij de familie). Er lijken steeds meer complottheorieën in zijn hoofd als realiteit te bestaan, onder andere gevoed door de vele Facebook groepen voor mensen die alles wantrouwen.
Uiteraard lopen gesprekken hierover altijd uit op niets of ruzie. Wij zijn goedgelovige schapen en hij heeft door dat de wereld alleen maar liegt.
Hij heeft niet altijd zo gedacht, maar ik kan mijn vinger ook niet op het moment leggen dat het erin geslopen is.
Ik weet niet meer hoe ik hem kan helpen, want hij wil niet geholpen worden. Maar inmiddels heb ik een dochter van 6 maanden en ik voorzie dat hij haar in de toekomst gaat proberen uit te leggen dat hoe hij naar de wereld kijkt de juiste is. Dat de aarde plat is. Andre Kuipers is deel van het complot en hoe de sterren om de aarde draaien bewijs zijn dat de aarde niet bolvormig kan zijn.
Zou dit mogelijk kunnen vallen onder een psychose? Of een soort gedeelde waanbeelden? Heeft u tips hoe om te gaan met zo’n soort situatie?
Antwoord
Beste ,
Het lastige van complottheorieën is dat er altijd iets van waarheid in zit, dat vervolgens zodanig wordt uitvergroot en met drogredeneringen buiten de context wordt geplaatst dat het moeilijk is om aan te tonen dat het is gebaseerd op onzin.
Soms kunnen mensen in een groep terecht komen met sterke sociale controle en een sterke groepsidentiteit, vaak gebaseerd op het beeld van de “boze buitenwereld”, waarin ze “besmet” raken met complottheorieën. Dit is de formule van sekten en radicale geloofsgemeenschappen.
Ook kan het soms zo zijn dat binnen een koppel de een (vaak de dominante) de ander kan “besmetten” met psychotische ideeën. Dan is er bij de ‘gezonde’ persoon sprake van gedeelde waandenkbeelden.
Bij hem lijkt het meer uit hemzelf te komen? Of is hij bij een of andere sekte terecht gekomen?
Soms kunnen mensen tijdelijk in zoiets terecht komen op basis van depressie of drugsgebruik. Of na een ontwrichtende gebeurtenis die ze hebben meegemaakt. Kan dat het geval zijn bij hem?
Het cruciale punt is of dit soort ideeën er bij hem alleen uitkomen als je er specifiek naar vraagt, of dat hij meer en meer iedereen om zich heen, gevraagd of ongevraagd, hierover begint aan te klampen, met meer en meer emotionele investering. In het laatste geval denk je meer aan een echte psychose….
Het is heel moeilijk om hier mee om te gaan. Het beste kun je zijn gezonde deel aanspreken en zijn complottheorie-deel negeren – als dat mogelijk is. Laat je niet verleiden tot discussies, probeer hem niet ergens van te overtuigen. Probeer te kijken waar je het wel over eens bent en ga daar op door. ‘Agree to disagree’ waar mogelijk. Laat zien dat je van hem houdt, dat je de relatie belangrijk vindt.
Als het om de een of andere reden uit de hand dreigt te lopen kan het raadzaam zijn om de huisarts om advies te vragen…
Hope this helps,
Jim
Deze vraag is gesteld door een vrouw in de leeftijdscategorie 20-35
Beantwoord door: Jim van Os op 6 april 2020
