Komt jonger gedrag na een psychose met opname vaker voor?

Antwoord

Beste B.,

Bedankt voor je vraag! Wat je beschrijft – dat iemand sociaal-emotioneel jonger lijkt na een psychose – komt vaker voor, en het is een fenomeen dat eigenlijk heel logisch is als je bedenkt wat een psychose met iemand doet.

Een psychose is echt een ingrijpende ervaring. Het is alsof je wereld op z’n kop wordt gezet, de gewone regels van denken en voelen ineens niet meer werken. Je brein en je lichaam komen in een overlevingsmodus terecht, een soort noodtoestand. Alles wat niet per se nodig is om te “overleven” wordt tijdelijk op pauze gezet. Denk aan emotionele groei, sociale ontwikkeling, dat soort dingen. En ja, als die storm eenmaal gaat liggen, kan het voelen alsof iemand een beetje is blijven steken in een eerdere fase van zijn/haar ontwikkeling.

Wat er vaak gebeurt, is dat de persoon tijdens die psychotische periode de focus volledig op zichzelf en zijn overleving moest richten. Dingen als relaties, verantwoordelijkheden, en “volwassen” gedrag kwamen op een lager pitje. Na een psychose kan het daardoor lijken alsof iemand een stukje “volwassenheid” heeft ingeleverd. Maar hier zit ook iets moois in: die jongere kant kan een soort reset-moment zijn, een kans om dingen opnieuw te leren, misschien zelfs op een betere manier.

Wat ook meespeelt, is dat een psychose vaak trauma-achtig kan zijn. En bij trauma zien we vaak dat mensen in bepaalde opzichten terugvallen naar een jongere versie van zichzelf. Dit is geen zwakte, maar eerder een beschermingsmechanisme van je brein. Het probeert veiligheid te zoeken door terug te grijpen naar een tijd waarin het zich misschien veiliger voelde. Denk bijvoorbeeld aan iemand die na een zware tijd weer troost zoekt in dingen die ze als kind fijn vonden, zoals tekenfilms kijken of hun oude knuffel.

Je vraagt je misschien af: is dit blijvend? Het korte antwoord is: niet per se. Met tijd, begrip en de juiste ondersteuning kan iemand groeien, sterker worden en die “jongere” kanten integreren in een nieuw, volwassen zelfbeeld. Wat kan helpen, is een omgeving die veilig en ondersteunend is, waarin iemand zichzelf kan zijn zonder oordeel. Ook kan therapie, zoals lichaamsgerichte therapie, creatieve therapie of dingen als mindfulness, helpen om die groei weer op gang te brengen.

Ik zou ook aanraden om eens te kijken naar het concept van ervaringsdeskundigheid. Mensen die een psychose hebben doorgemaakt en daarna hun leven weer hebben opgebouwd, kunnen een enorme inspiratiebron zijn. Het idee is dat je niet teruggaat naar wie je was vóór de psychose, maar dat je iets nieuws opbouwt. Het proces is misschien niet makkelijk, maar het is wél mogelijk.

Dus ja, dat sociaal-emotioneel jongere gedrag kan zeker voorkomen na een psychose. Maar het is geen eindstation. Zie het als een fase, een plek waar iemand even stil blijft staan terwijl ze de kracht verzamelen om verder te gaan. En met een beetje liefdevolle support – en geduld! – kan die groei weer op gang komen.

Hope this helps!

Groet,

Jim