Ik ben een vrouw van middelbare leeftijd en heb een bipolaire stoornis. Mijn vader had ook een bipolaire stoornis. Ik heb 15 jaar geleden een psychose gehad en ben daarna gestart met lithium. Daarna nog wel een keer manisch geweest maar niet depressief.
Twee jaar geleden heb ik een kortdurende psychose gehad. Ik ben toen gestart met 8.5 mg olanzapine. Vanaf die tijd gaat het heel goed, behalve wat bijverschijnselen maar hier kan ik mee leven. Om de drie maanden wordt mijn bloed gecontroleerd.
Ik ben al zeker 10 jaar niet meer onder behandeling van een psychiater. Ik vraag me af of ik de olanzapine kan afbouwen of dat ik het gewoon moet blijven nemen. Mijn huisarts zegt: ‘never change a winning horse’.
Bent u het eens met mijn huisarts en moet ik gewoon de medicatie blijven nemen?
Alvast zeer bedankt voor uw advies.
Antwoord
Beste I.,
Dat is een goede vraag die ik niet helemaal sluitend kan beantwoorden omdat ik je daarvoor persoonlijk zou moeten kennen, en zelfs dan is de vraag ‘hoelang preventieve medicijnen moeten worden voortgezet?’ niet altijd met zekerheid te beantwoorden. Maar laat ik toch iets meer in het algemeen daarover zeggen.
Een bipolaire stemmingsstoornis heeft de neiging om in de loop der jaren periodiek terug te keren met een manische of depressieve episode. Zeker als het bij iemand al vaker is teruggekomen en als het in de familie voorkomt neemt de kans op herhaling toe. Als iemand duidelijk veel last heeft gehad van een manie/psychose of depressie, dan wil je een terugval voorkomen met preventieve medicatie.
Meestal wordt daarvoor lithium gebruikt, en soms in combinatie met een middel tegen manie/psychose, zoals olanzapine. Als die combinatie goed heeft gewerkt en goed wordt verdragen, dan is het verstandig om deze langdurig voort te zetten. Hoelang?… is altijd een open vraag.
De dosering van lithium wordt vastgesteld met het tenminste tweemaal per jaar bepalen van de bloedspiegel. Daarbij wordt ook gekeken naar de nierfunctie en de schildklierfunctie. De dosering van olanzapine kan bij veel mensen geleidelijk wat verlaagd worden, bijvoorbeeld naar 5 mg per dag.
Als de dosis wordt aangepast moet je wel altijd goed opletten of de stemming vervolgens stabiel blijft. Als die gaat ‘wiebelen’ kun je altijd veilig de dosis weer wat verhogen. Met deze nuancering ben ik het dus wel eens met het advies van je huisarts.
Mocht er ooit een aanleiding zijn om de medicatie af te willen bouwen, vraag dan eerst het advies van een psychiater.
Vriendelijke groet,
Ralph Kupka
Deze vraag is gesteld door een vrouw in de leeftijdscategorie 50-65
Beantwoord door: Ralph Kupka op 2 juni 2022
