Prof. dr. Ralph Kupka is hoogleraar Bipolaire Stoornissen, verbonden aan het Amsterdam UMC, locatie VU Medisch Centrum, en psychiater bij GGZinGeest (Amsterdam) en Altrecht (Utrecht). Hij is Vice-President of Education van de International Society for Bipolar Disorders (ISBD) en daarnaast bestuurslid van de Alliantie Kwaliteit GGZ (Akwa).”
Vanwege chronische slaapproblemen, die al op verschillende manieren aangepakt zijn zonder succes, adviseert de huisarts mij 6.75 mg quetiapine (vanwege het positieve resultaat op slapen bij een gezinslid met hetzelfde slaapprobleem).
Ik wil graag weten of de kans op de beschreven bijwerkingen dosisafhankelijk is, met name wat het risico is op gewichtstoename en op het ontwikkelen van een metabool syndroom bij een zeer lage dosering.
Beste N.,
Ik kan op PsychoseNet slechts in algemene termen antwoorden en dus geen persoonlijk advies aan jou geven.
Gewichtstoename en metabool syndroom komen in verschillende mate voor bij de ‘atypische’ antipsychotica. Bij olanzapine, wat de sterkste gewichtstoename geeft van dit type medicatie, is er inderdaad een relatie gevonden tussen de dosis en de mate van metabole veranderingen. Gewichtstoename is bij quetiapine over het algemeen iets minder sterk, maar komt zeker voor. Ook bij een lagere dosis (bijvoorbeeld 100 mg) om te slapen die langere tijd werd gebruikt, werd wel gewichtstoename gezien.
Een ultra-lage dosis als 6.25 mg is bij mijn weten niet onderzocht. Overigens zijn de verschillen tussen personen groot. Hoe dan ook is het altijd verstandig om een zo laag mogelijke dosis te gebruiken, en te proberen slaapproblemen alleen maar gedurende korte tijd (hooguit 2-4 weken) met medicatie op te lossen.
Quetiapine is niet officieel geregistreerd voor slaapstoornissen, dus de huisarts schrijft het dan ‘off-label’ voor. Er zijn allerlei andere, wel geregistreerde middelen tegen slaapstoornissen. Ook die moet je niet te lang gebruiken. Er zijn tegenwoordig allerlei op cognitieve therapie gebaseerde slaapcursussen.
Kortom, over het gebruik van quetiapine als slaapmedicatie zijn de meningen verdeeld. Gebruik van een lage dosis voor korte tijd is waarschijnlijk niet schadelijk, maar bij chronische slaapstoornissen moet je toch naar niet-medicamenteuze oplossingen zoeken.
Vriendelijke groet,
Ralph Kupka
