Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste Jim,
Ik ben in behandeling geweest bij een psychiater, waar ik veel aan heb gehad en nog steeds heb. Maar het lijkt wel alsof ik hem niet kan loslaten. De gesprekken en het laatste mailcontact blijf ik maar herhalen in m’n hoofd. Het is goed afgesloten en door de laatste mail te blijven herhalen in m’n hoofd, stelt het me soort van gerust.
Komt dit vaker voor? En wordt dit op een gegeven moment vanzelf minder?
Groeten,
J.
Beste J.,
Dank voor je vraag. Wat je beschrijft is eigenlijk heel herkenbaar en iets wat meer mensen ervaren, zeker na een intensieve behandeling met een psychiater of therapeut waar je veel aan hebt gehad. Het lijkt een beetje alsof je hoofd zich vasthoudt aan die gesprekken en mailtjes, misschien omdat ze een soort veiligheid bieden, een houvast. Alsof je die verbinding niet helemaal wil of kan loslaten, wat trouwens helemaal niet gek is.
Een behandeling – zeker eentje die goed heeft geholpen – is vaak niet zomaar “iets wat je doet”. Het is iets wat je raakt, wat je leven beïnvloedt, en vaak komt daar ook een stukje hechting bij kijken. Dat je nu die gesprekken blijft herhalen, is waarschijnlijk jouw manier om dat gevoel van rust en veiligheid vast te houden. En weet je, dat is oké. Je hoeft jezelf daar niet voor te veroordelen. Het toont juist hoe belangrijk die behandeling voor je is geweest.
Het kan wel zijn dat het op den duur minder wordt. Je brein heeft soms gewoon wat tijd nodig om die overgang te verwerken en dat veilige gevoel ergens anders in je leven terug te vinden. Een beetje zoals een kind dat eerst nog zijn knuffel nodig heeft om zich veilig te voelen en daar langzaam minder behoefte aan krijgt. Dus ja, het wordt waarschijnlijk wel minder, maar het mag ook even duren. En als het nu helpt om geruststelling te vinden in die herhaling, is dat helemaal prima.
Tegelijk zou je kunnen kijken hoe je dat gevoel van veiligheid en geruststelling op andere manieren kunt voeden. Misschien kun je er met je huidige behandelaar of iemand anders over praten en samen bedenken hoe je diezelfde rust ergens anders kunt vinden – bijvoorbeeld door mindfulness, lichaamsgerichte therapie of misschien een creatieve uitlaatklep zoals schrijven of schilderen. Soms helpt het ook om je gedachten een concrete plek te geven, zoals in een dagboek, zodat je ze niet steeds in je hoofd hoeft te herhalen.
Wat ook kan helpen, is eens te reflecteren op wat het je precies geeft, dat herhalen van die gesprekken en die mail. Is het dat je bang bent iets te vergeten? Dat je een bepaald gevoel opnieuw wilt ervaren? Of misschien dat je bang bent dat je zonder dat contact niet verder kunt? Door dat voor jezelf helder te krijgen, kun je misschien een stapje verder komen in het loslaten.
Je vraagt of dit vanzelf minder wordt. Het korte antwoord is: meestal wel. Maar als je merkt dat het je belemmert in je dagelijks leven, kan het fijn zijn om er wat extra aandacht aan te besteden in een therapeutisch kader. Er zijn bijvoorbeeld technieken zoals ACT (Acceptance and Commitment Therapy) die je kunnen helpen om anders met zulke gedachten om te gaan, zodat ze niet meer zo veel ruimte innemen.
Tot slot wil ik je nog iets zeggen: het feit dat je dit vraagt en er zo bewust mee bezig bent, laat zien dat je al stappen zet. Dat is iets om trots op te zijn. Loslaten is geen knop die je zomaar omzet, het is meer een proces. En dat proces gaat soms langzaam, maar dat is helemaal oké.
Hope this helps J., en succes!
Greetz Jim
