Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Prof. dr. Ralph Kupka is emeritus Hoogleraar Psychiatrie (Bipolaire Stoornissen) bij het Amsterdam UMC / locatie VUmc. Hij is Vice-President of Education van de International Society for Bipolar Disorders (ISBD) en daarnaast bestuurslid van de Alliantie Kwaliteit GGZ (Akwa).

Wat doen antidepressiva en antipsychotica met een manie?

Vraag

Wat kan antidepressiva voor effect hebben bij een bipolaire stoornis?

Mijn huidige psychiater denkt dat mijn bipolaire stoornis niet naar buiten gekomen is omdat de manie jarenlang door de Risperdal werd gedempt en dat ik daarbij door het gebruik van hogere doseringen antidepressiva allerlei andere klachten kan hebben gekregen.

Twee jaar geleden is eerst de Risperdal verhoogd naar 3 mg en daarna de Venlafaxine naar 225 mg. Ik had een periode met veel stress achter de rug en was ook gestopt met drinken. Een paar weken na de verhoging van die medicatie kreeg ik last van extreme stemmingswisselingen. Nog meer dan ik al gewend was van mezelf. Daarna raakte ik zwaar overprikkeld voor met name licht en geluid. Mijn hele systeem was ontregeld, en overprikkeld en ik kreeg zelfs – voor mij totaal ongebruikelijke – woedeuitbarstingen. Het was een warboel in mijn hoofd, snelle gedachten, maar ik was niet echt druk of ontremd zoals bij een manie. Hoewel dingen altijd al snel vaak te druk voor me waren, was me deze heftige overprikkeling nog nooit overkomen. Dat is me daarna nog een paar keer gebeurd. Dan kon ik maandenlang vrijwel alleen maar in een prikkelarme kamer verblijven.

Daarna werd ik depressief en achterdochtig en deed een zelfmoordpoging. Weer een paar maanden later had ik aldoor het gevoel opgesloten te zitten in mijzelf en voelde me vaak explosief van binnenuit worden, waarbij ik voor het eerst in mijn leven heftig ging automutileren. Ik had dat in heel beperkte mate ooit eerder gedaan in een zeer stressvolle situatie, maar dit was nieuw voor me.

Vorig jaar mocht ik stoppen met de Risperdal. Mijn vorige psychiater zei dat wanneer iemand mij weer zo’n pilletje voor wilde schrijven ik hem een draai om zijn oren moest geven. Ik ontwikkelde onmiddellijk een hypomanie en werd uiteindelijk manisch met ook paranoïde wanen. Daarbij werd ik ook weer extreem overprikkeld en angstig/schrikachtig bij licht, geluid en aanwezigheid van andere mensen. Inmiddels is voor het eerst de diagnose bipolair gesteld.

Kan het zijn dat ik die eerste periode van overprikkeling al een soort van onderdrukte manie had, opgewekt door stress en antidepressiva maar weer onderdrukt door de Risperdal?

Ik heb de Venlafaxine tijdens de manie langzaam afgebouwd naar 0, maar de overprikkeling is nog lang aanwezig geweest.

Antwoord

Beste A,

Kennelijk zijn je klachten niet zo eenvoudig onder te brengen bij een bepaalde diagnose. Dat is wel vaker aan de hand. Het effect van psychofarmaca (antidepressiva, antipsychotica, lithium) kan tussen mensen erg verschillen. Dat betekent dat behalve de diagnose die is gesteld, ook je eerdere ervaring met een bepaald medicijn van belang is om vervolgens een verstandige keuze te maken.

Antidepressiva kunnen bij mensen met een bipolaire stoornis manische verschijnselen in de hand werken. Kennelijk is dat bij jouw gebeurd toen je meer venlafaxine ging gebruiken. Dat maakt dat je in de toekomst erg voorzichtig moet zijn met antidepressiva. Ik neem aan dat de psychiater dat bedoeld heeft.

De medicatie die je nu gebruikt is meer stemming stabiliserend. Net zoals in jouw geval kan een diagnose bipolaire stoornis pas gesteld worden als er dit soort verschijnselen zijn opgetreden. Van belang is dat jij zelf goed onthoudt (schrijf het op!) wat het effect van de verschillende medicijnen op jouw emotionele evenwicht is geweest.

Vriendelijke groet, Ralph Kupka

Beantwoord door: Ralph Kupka op 15 juli 2017

Gerelateerd

Meer over

antipsychotica
Bipolariteit, manie, hypomanie
Medicatie
Risperdal
venlafaxine

Lees ook