Antwoord
Beste Emma,
Een bekend dilemma: je hebt een combinatie van psychose en bipolaire stemmingsgevoeligheid en accumuleert vele medicaties over de jaren.
Je blijft het braaf slikken maar wat is nou eigenlijk rationele therapie? Is het allemaal wel nodig? Overlappen de medicaties? Hoe lang moet dit doorgaan?
Allemaal vragen waar zeer actief naar gekeken moet worden maar in de huidige GGZ zijn hulpverleners zoals psychiaters zelden stabiel en kun je het langtermijnwerk dat nodig is met een vertrouwd iemand niet voor elkaar krijgen.
Belangrijk: ook al zie je de psychiater niet meer, de lithiumspiegels moeten gecontroleerd blijven worden en – in verband met de lithium – ook de nierfuncties en de schildklierfuncties moeten met enige regelmaat worden gecontroleerd. Ik neem dat je dat met de huisarts doet?
Laten we eens kijken naar je meds:
L-Thyroxine – dit is een schildklierhormoon dat soms wordt ingezet om depressie te behandelen maar het kan ook gebruikt worden bij mensen bij wie de schilklier niet goed werkt. Bijwerkingen kunnen zijn: hartkloppingen, gewichtsverlies, slecht slapen, nervositeit en vermoeidheid.
Efexor – dit is een antidepressivum (venlafaxine) waarvan bekend is dat het soms moeilijk kan zijn om te minderen/stoppen vanwege onttrekkingsverschijnselen
Camcolit – dit het medicament Lithium.Lithium is een natuurlijke stof, die in ertsmijnen gewonnen wordt als zout. Het heeft als stemmingsstabilisator goede papieren bij de behandeling en preventie van bipolaire episoden.
Seroquel 200 mg – dit is een antipsychotcium dat ook veel wordt ingezet om te helpen slapen en als vanwege antidepressieve en antimanische werking bij bipolaire stemmingsgevoeligheid.
Pravastatine 40 mg – dit is niet een psychiatrisch middel – de huisarts heeft het waarschijnlijk gegeven omdat je cholesterol te hoog was. Op zich niets mis mee behalve dat het niet zelden behoorlijke psychische bijwerkingen kan hebben zoals duizeligheid, hoofdpijn en depressieve gevoelens.
Soms kunnen mensen hetzelfde cholesterolverlagende effect bereiken met gezond eten, sporten en structuur en regelmaat in het leven. Bovendien: seroquel kan aanleiding geven tot juist verhoging van het cholesterol, dus misschien is je hoge cholesterol wel een gevolg van de seroquel.
Kortom: best wel een ingewikkelde mix die je hebt. De middelen hebben impact op verschillende mechanismen in het brein en zijn wat dat betreft complementair en niet zozeer overlappend. Maar dat wil niet zeggen dat ze allemaal in stand moeten worden gehouden – de mix is wel heel uitgebreid en het is onwaarschijnlijk dat je ze allemaal eeuwig nodig zult hebben. Bovendien versterken ze elkaar – niet alleen in de werking maar ook de bijwerkingen.
Helaas is de enige manier om uit te vinden of je zonder kan er een van trial and error. Dat wil zeggen: HEEL voorzichtig en HEEL langzaam, de dosis reduceren, niet meer dan 1 middel tegelijk en onder nauwe supervisie van een professional – kan ook de huisarts zijn.
Zie psychosenet.nl over hoe en wanneer je kunt minderen met je medicatie. Het is met name belangrijk om te kijken of (i) je leven een beetje stabiel is op het moment; (ii) je over de jaren goed hebt geleerd om te gaan met je bipolariteit; (iii) je weerbaarheidsbevordering hebt gedaan; (iv) de tijd te nemen; (v) te monitoren en een professional laten meekijken.
En: niets is risicoloos. Al;s je iets verandert neem je risico. Aan de andere kant: zonder risico kun je ook niet leven. Bespreek het met je naasten.
En wat is nou wijsheid? De volgende dingen kun je in overweging nemen:
1. Als je de L-Thyroxine hebt gekregen voor je bipolaire stemmingsgevoeligheid en niet vanwege een schilklierprobleem zou je, in overleg met de huisarts, kunnen overwegen of je hier mee door wil gaan, vooral als je denkt dat je last hebt van de bijwerkingen. Het bewijs dat het wat doet is zwak en chronisch doorgaan is mogelijk niet nodig.
2. De Seroquel zou je kunnen proberen te minderen, zeker als je het idee hebt dat het niet een cruciaal middel is en omdat het mogelijk bijdraagt aan je hoge cholesterol.
3. De Efexor is een lastige – ook dit zou je kunnen proberen te stoppen denk ik maar mogelijk moet je dit met een taperingstrip doen, als je ernstige onthoudingsverschijnselen krijgt, en zorgverzekeraars willen dit meestal (schandalig genoeg, PsychoseNet strijdt hiervoor) niet vergoeden.
4. Lithium heeft in principe de beste papieren om te blijven nemen, maar ook dit zou je kunnen overwegen om te minderen en zelfs te stoppen. Andere mensen zijn je voorgegaan. Maar het is ook mogelijk dat je niet zonder lithium kan en dat het een prima werking heeft die je bipolariteit in balans houdt.
5. Je zou kritisch kunnen kijken naar de pravastatine: is het nodig om hier mee door te gaan? Hoe zit het met de bijwerkingen? Hoe zit het verlagen seroquel, lichaamsbeweging en gezond eten als strategie om de cholesterol in balans te houden?
NB: dit zijn maar wat oppervlakkige observaties, ik zou je veel beter kunnen adviseren als ik je psychosegevoeligheid en omstandigheden een beetje in kaart had. Met andere woorden: misschien toch de moeite om te proberen een psychiater te vinden die met je mee wil denken? Op onze zorgkaart staan goede mensen!
Greetz Jim
Beantwoord door: Jim van Os op 10 augustus 2018
