Zijn mentale issues te herleiden naar een verstoord geweten?

Antwoord

Beste H.,

Dat is een goeie vraag! En eentje die al eeuwen filosofen, psychologen en psychiaters bezighoudt. Het geweten, dat innerlijke stemmetje dat ons vertelt wat goed en fout is, wordt vaak gezien als een soort moreel kompas. Maar of alle mentale issues te herleiden zijn naar een verstoord of onderontwikkeld geweten? Hmm, dat is wel een beetje kort door de bocht.

Mentale problemen hebben vaak veel meer te maken met een combinatie van biologische kwetsbaarheid, omgevingsfactoren (zoals trauma, stress, hechting), en hoe je in het leven hebt geleerd om met dingen om te gaan. Soms speelt het geweten wel een rol, bijvoorbeeld als iemand overmatig kritisch is naar zichzelf, worstelt met schuldgevoel of zichzelf voortdurend de maat neemt. Dan kan dat inderdaad bijdragen aan psychisch lijden, maar dat betekent niet dat het geweten de hoofdschuldige is.

Wat je wél ziet, is dat mensen met mentale problemen soms een vervormd geweten ontwikkelen – te streng, te hard, of juist een beetje uitgeschakeld door overlevingsmechanismen. Trauma kan bijvoorbeeld zorgen dat iemand zichzelf automatisch als “fout” of “slecht” ziet, terwijl dat niet per se iets zegt over het geweten zelf, maar meer over hoe iemand geleerd heeft zichzelf te beoordelen.

En stel dat iemands geweten inderdaad een beetje uit de pas loopt, dan is de vraag: hoe herstel je dat? Nou, je kunt het zien als een spier die je opnieuw moet trainen. Zelfcompassie kan enorm helpen, bijvoorbeeld via mindfulness of een benadering als Acceptance and Commitment Therapy (ACT). Niet om het geweten “weg te poetsen”, maar om er op een gezondere manier mee om te gaan. Soms helpt lichaamsgerichte therapie om los te komen van vastzittende overtuigingen over goed en fout, vooral als die diepgeworteld zitten in oude patronen.

Je zou ook kunnen kijken of zingevingstherapie of iets in de richting van existentieel coachen past – dingen als betekenis zoeken, je waarden herijken, je eigen kompas scherper krijgen. Geweten hoeft niet per se “hersteld” te worden, maar misschien meer afgestemd op waar jij nu bent in je leven.

Kortom: mentale problemen en geweten zijn zeker met elkaar verbonden, maar het is te simpel om te zeggen dat het allemaal daarop terug te voeren is. De kunst is om uit te vogelen waar het wringt en daar stap voor stap ruimte in te maken.

Hope this helps en kijk vooral bij de info hieronder, want er is nog veel meer over te zeggen, kijken en lezen.

Greetz Jim

NB Bespreek verandering van medicatie altijd eerst met je voorschrijvende arts, ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van mijn adviezen. Bedenk je dat mijn adviezen altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Ik heb je immers niet persoonlijk onderzocht.

EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:

• Wil je met iemand chatten? Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
• Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet? Kijk hier voor informatie.
• Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen? Kijk dan naar ons WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN, gemaakt door het UMC Utrecht en het User Research Centre, over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deze webinar is te zien op YouTube in twee delen: Deel 1 en Deel 2. In dit webinar wordt uitleg gegeven over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deel 1 is vooral voor afbouwers; deel 2 vooral voor voorschrijvers. Beide delen duren ongeveer 40 minuten. Er is een inhoudsopgave die kan worden gebruikt om snel bepaalde delen van de uitleg te vinden of terug te kijken. Om de inhoudsopgave te zien moet het webinar vanuit YouTube worden bekeken en moet de beschrijving die YouTube geeft worden uitgeklapt. Met behulp van de instellingen in YouTube kan het webinar ook met (automatisch gegenereerde) ondertiteling worden bekeken.
• Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan mijn mini-college.
• Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan mijn mini-college hierover.
• Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is “in je hoofd”, wat is het dan wel? Als je dat wil weten, kijk dan mijn mini-college: WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan?
• Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
• Wil je een PERSOONLIJK ADVIES BIJ HET KIEZEN VAN EEN AFBOUWSCHEMA? Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt.
• Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik hiertoe de KNMP-rekenhulp.
• Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
• Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
• Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van persoonlijk herstel? Kijk dan onze animatie hierover als een introductie.
• Ben je op zoek naar de JUISTE HULP? Kijk dan op de sociale kaart op PsychoseNet (MIND ATLAS).
• Ben je op zoek naar LOTGENOTENCONTACT BIJ MEDICATIEAFBOUW? Ga dan naar de Vereniging Afbouwmedicatie.
• Ben je op zoek naar traumawebsites, kijk dan op traumanet of stichting trauma en dissociatie.