Kan een persoon die reeds 10 maanden in een psychotische toestand (vierde psychose) verkeert, door de juiste medicatie terug uit die psychose raken?
Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Kan een persoon die reeds 10 maanden in een psychotische toestand (vierde psychose) verkeert, door de juiste medicatie terug uit die psychose raken?
Hey C., dank voor je vraag!
Dus je zit met iemand die al 10 maanden in een psychotische toestand verkeert en zich ook nog eens in een vierde psychose bevindt – dat is behoorlijk pittig! Het kan een enorm moeilijke situatie zijn, zowel voor de persoon zelf als voor de mensen om hen heen. Maar laten we even dieper ingaan op je vraag of de juiste medicatie iemand uit zo’n langdurige psychose kan halen.
In theorie, ja, de juiste medicatie kan iemand zeker helpen om uit een psychose te komen, vooral als er sprake is van een goed afgestemde behandeling. Maar – en dit is belangrijk – psychosegevoeligheid is niet iets wat je simpelweg “wegmediceert.” Medicatie kan heel goed helpen om de meest acute symptomen te dempen, zoals wanen en erge achterdocht, maar het is zelden de enige oplossing. Vaak gaat het om een combinatie van factoren: medicatie, tijd, ondersteuning, en vooral het vinden van een manier om te leren leven met de gevoeligheid voor psychose. Het is dus niet een kwestie van gewoon een pilletje erin en klaar, helaas. Je moet ook denken aan herstelprocessen en hoe iemand weer grip kan krijgen op zijn of haar leven na zo’n heftige periode.
In veel gevallen werken antipsychotica door de symptomen van een psychose te onderdrukken. Dit betekent dat iemand minder last kan hebben van dingen zoals wanen of achterdocht, maar het werkt bij de een beter dan bij de ander. En soms duurt het even voordat je de juiste dosis of combinatie van middelen hebt gevonden die echt goed werken voor die specifieke persoon. De persoon in kwestie kan ook gevoelig zijn voor bijwerkingen, en dat maakt het lastig om door te zetten met de medicatie, omdat sommige bijwerkingen echt niet te doen zijn. Denk bijvoorbeeld aan vermoeidheid, gewichtstoename, of cognitieve problemen – die kunnen er allemaal voor zorgen dat iemand zich alsnog niet goed voelt, ondanks dat de psychose wat afzwakt.
En, eerlijk is eerlijk, zelfs als de medicatie lijkt te werken, is het vaak een deel van het grotere plaatje. Wat vaak onderbelicht blijft, is het belang van wat we noemen “social holding” – dat wil zeggen, een netwerk van mensen om iemand heen die kunnen helpen om het leven weer een beetje op de rails te krijgen. Dit kan zijn in de vorm van een resourcegroep, waar ervaringsdeskundigen een belangrijke rol kunnen spelen, of bijvoorbeeld met behulp van therapie die gericht is op het herstellen van de band met de werkelijkheid en het versterken van weerbaarheid. Misschien klinkt het wat zweverig, maar lichaamsgerichte therapieën, mindfulness of zelfs exposure-gebaseerde benaderingen (zonder dat je de term CGT gebruikt) kunnen echt verschil maken op de langere termijn.
Als de persoon nog steeds erg achterdochtig is en wanen ervaart, kan het ook lastig zijn om hulp te accepteren. In zulke gevallen zou je kunnen kijken naar de LEAP-methode (Listen, Empathize, Agree, Partner) om contact te maken en het gesprek open te houden, zelfs wanneer de ander niet echt beseft dat er een probleem is.
Dus, kortom, ja, medicatie kan een belangrijk hulpmiddel zijn om uit een psychose te komen, maar het is zelden de enige oplossing. Het gaat uiteindelijk om een combinatie van goed afgestemde medicatie, tijd, sociale steun, en therapie gericht op herstel en empowerment. Het duurt vaak even om de juiste balans te vinden, en iedereen reageert anders op medicatie. Zorg er dus voor dat je ook kijkt naar andere manieren om de persoon te ondersteunen in zijn of haar herstel, zoals sociale steun of ervaringsdeskundigen erbij betrekken.
Hope this helps, en blijf vooral kijken naar de info hieronder als je nog meer wilt weten.
Greetz Jim
EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN: