Machteld Marcelis is psychiater en hoogleraar Transdiagnostiek in de Psychiatrie, bij de Vakgroep Psychiatrie & Neuropsychologie van de Universiteit Maastricht. Tevens is zij werkzaam bij GGzE.
Goedendag,
Kort geleden ben ik voor het eerst moeder geworden en heb ik mijn eerste psychose doorgemaakt.
Ik slik aripiprazol, venlafaxine en quetiapine.
Ik ben nu heel erg down en weet niet goed hoe ik de dag door moet komen. Graag verneem ik verder advies. Ik ben heel bang dat het niet meer goed met mij komt.
Dank voor uw reactie.
Beste P.,
Wat een nare, ingrijpende ervaringen bij zo’n speciale ervaring als voor het eerst moeder worden. Dat moet heel moeilijk voor je zijn.
Ik snap ook de zorgen dat het niet meer goed met je komt, hoewel ik verwacht dat deze ook met jouw huidige gemoedstoestand te maken hebben. Vaak zijn mensen behoorlijk hopeloos in een periode van neerslachtigheid of depressie, waarbij de hopeloosheid weer verdwijnt bij het verdwijnen van de depressieve klachten.
Het feit is dat de meeste vrouwen volledig herstellen van dit soort klachten na de bevalling, vooral als er tijdige behandeling is gegeven, dus hopelijk biedt dat enige geruststelling voor je. Bij sommige vrouwen kan er ook langerdurende begeleiding of behandeling nodig zijn. Ook is het goed om rekening te houden met mogelijke zwangerschappen of hormonale veranderingen in de toekomst; dit kunnen opnieuw risicovolle momenten zijn, waarop klachten eventueel terug kunnen keren.
Wat in ieder geval belangrijk is bij deze klachten, is dat je snel en goed ondersteund en op de juiste manier behandeld wordt. Dat er begeleiding is voor jou en de baby. Er kan bij vrouwen – ik kan er alleen in algemene zin iets over zeggen – met dit soort klachten na een zwangerschap sprake zijn van postpartum psychose en postpartum depressie. Ook is er soms sprake van een bipolaire stemmingsgevoeligheid als er bijvoorbeeld eerdere stemmingsontregelingen zijn geweest die daarop duiden. Mensen met die stemmingsgevoeligheid hebben meer kans op een postpartum psychose.
Ik weet niet wie jouw aanspreekpunt nu is qua zorgverlener, maar het is goed om te weten dat hier ook speciale psychiater-obstetrie-pediatrie poli’s (POP-poli’s) voor zijn in veel ziekenhuizen. Daarin werken de gynaecologen, kinderartsen, psychiaters, psychologen, verloskundigen samen om zo de beste zorg voor moeder en kind te organiseren. Je kan dit bij je huisarts navragen.
Vaak is een combinatie van medicatie en gespreks-/psychotherapie nodig, maar ook de praktische en sociale ondersteuning voor jou en de baby en goede zelfzorg zijn natuurlijk van groot belang. Want het kan heel moeilijk zijn om te zorgen voor jezelf, laat staan de ander, als je je depressief voelt. En goed voor de ander kunnen zorgen begint meestal wel met goed voor jezelf zorgen.
Ik hoop dat je met jouw naasten en zorgverlener(s) samen kunt bekijken wat jij nodig hebt en wat jou goed doet. Bijvoorbeeld: hoe zorg je dat je buitenkomt voor wat beweging en buitenlucht, hoe houd je je leefstijl op peil (ook met gezonde voeding), hoe blijf je positieve gevoelens stimuleren, en hoe zorg je dat je goed kunt slapen of rusten, en wat (diepe) ontspanning kunt bereiken (yoga, meditatie)?
Er zijn ook veel lotgenotengroepen (online/fysiek) met andere moeders die hetzelfde meemaken of hebben meegemaakt; dat kan ook erg helpend en steunend zijn.
Ik hoop dat je hier wat aan hebt en wens je heel veel sterkte.
Hartelijke groet,
Machteld
