Mijn familielid is zijn hele leven al angstig voor van alles en nog wat. In de laatste drie weken zijn zijn angsten zodanig geëscaleerd dat hij is opgenomen. Hij heeft nooit afstand van zichzelf kunnen nemen om te kunnen zien dat zijn angsten in hemzelf zitten en niet gerelateerd zijn aan feitelijke gebeurtenissen, ook niet in tijden dat het relatief goed met hem ging.
Mijn vraag is: als iemand een waan heeft is die persoon dan nooit in staat te zien dat het een waan is, zelfs niet als de betreffende waan is verdwenen?
Is iemand met wanen altijd onaanspreekbaar daarover?
Alvast dank voor uw reactie.
Antwoord
Beste T.,
Wat vervelend dat jouw naaste al zo’n lange tijd kampt met angst en wanen. Ik kan me voorstellen dat dit, ook als naaste, niet altijd makkelijk is om mee om te gaan.
Of het bespreken van wanen voor altijd onmogelijk zal zijn is niet met zekerheid te zeggen. Zo’n 50% van de mensen die psychotische klachten ervaren is zich naderhand niet bewust van zijn/haar waanideeën en lijkt zich na afloop van deze periode niets te herinneren. Pogingen tot het bespreken hiervan kunnen dus irritatie opwekken, wat de relatie kan verslechteren, en de kans op ‘delen’ in de toekomst verkleinen. De andere helft herinnert zich wel dingen van wat er is gebeurd, wat het bespreken ervan natuurlijk makkelijker maakt.
Je zou jezelf ook de volgende vraag kunnen stellen: waarom wil ik graag met mijn naaste in gesprek over zijn wanen, ook al heeft dit in het verleden niks opgeleverd of enkel voor irritatie gezorgd?
Als je antwoord is dat je beter wil begrijpen wat er bij je naaste speelt, dan zou je de vraag natuurlijk ook aan anderen kunnen stellen die er meer voor open staan. Bijvoorbeeld aan andere naasten of aan een hulpverlener. Zo kan je toch meer inzicht krijgen in de belevingswereld van je naaste.
Het kan ook zijn dat je je familielid voor een nieuwe periode van wanen wil behoeden. Dat wordt lastig als hij niet open staat voor een gesprek. Maar mensen raken niet van het ene op het andere moment verstrikt in waangedachten, er gaat een periode aan vooraf dat de persoon in kwestie merkt dat hij zich anders begint te voelen en te gedragen. Heb je in dat stadium nog goed contact met deze persoon, dan zou dat een goed moment kunnen zijn om hem wat vaker te vragen hoe het met hem gaat, wat hij ervaart en of je ergens mee kan helpen.
Mocht je behoefte hebben aan meer informatie dan kun je contact opnemen met onze telefonische advieslijn op 088-000 21 20 (ma/di/do/vrij tussen 10:00 en 16:00) of met onze online adviesdienst via adviesdienst@ypsilon.org.
Daphne,
Ypsilon
Deze vraag is gesteld door een vrouw in de leeftijdscategorie 65+
Beantwoord door: Ypsilon op 13 november 2021
