Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste dokter Van Os,
Na meerdere depressieve episodes waarin obsessieve intrusies centraal stonden, ben ik nu in een depressie beland die niet over lijkt te gaan.
Medicatie, psychotherapie en ECT hebben niet geholpen deze intrusies of ruminaties te verhelpen, terwijl deze intrusies bii vorige depressies wel weggingen en ik een soort van ‘nieuw leven’ kon beginnen.
Denkt u dat ik nog kan herstellen van de verschrikkelijke ruminaties?
Met vriendelijke groet.
Beste E.,
Onze geest is zeer wonderbaarlijk – in de zin van dat we dingen kunnen ervaren in onze mentale ruimte waar we last van hebben.
Psychisch lijden is dat je een element ervaart in je mentale ruimte dat negatief is en waarmee je een verstoorde machtsrelatie hebt: het element (in jouw geval ruminaties) is de baas en jij hebt er geen controle over.
De crux ligt in de relatie die je met je ruminaties hebt. Je verhoudt je er op een bepaalde manier toe en daar moet je proberen bewuster mee om te gaan. Vervolgens kun je meer afstand gaan nemen van de ervaring – die dus niet weggaat maar wel minder machtig, dwingend en dominant wordt.
Je zou kunnen kijken of ACT iets voor je is (Acceptance and Commitment Therapy). Acceptance and Commitment Therapy is een vorm van therapie die zich richt op het accepteren van gedachten en gevoelens in plaats van te proberen ze te veranderen of te controleren. Het kan een nuttige benadering zijn voor het omgaan met ruminaties; wat herhaaldelijke, ongecontroleerde gedachten zijn over een bepaald onderwerp, vaak verbonden met zorgen of angsten.
Hier zijn de stappen die je zou kunnen nemen met ACT om ruminaties tegen te gaan:
Cognitieve defusie. Dit is het proces van het leren scheiden van jezelf van je gedachten. In plaats van je gedachten als ‘ik’ te zien, leer je ze te zien als ‘een gedachte die ik heb’. Dit kan helpen om de impact van ruminaties te verminderen door te erkennen dat gedachten gewoon gedachten zijn, en niet per se feiten of werkelijkheden.
Acceptatie. Dit betekent het leren accepteren van ongemakkelijke gedachten en gevoelens in plaats van te proberen ze te vermijden of te controleren. Door je ruminaties te accepteren als een deel van je ervaring, in plaats van ze te zien als iets dat moet worden uitgebannen, kun je beginnen te leren hoe je met hen kunt leven zonder dat ze je leven beheersen.
Mindfulness. Dit is het proces van leren in het huidige moment te leven, in plaats van geobsedeerd te zijn door het verleden of de toekomst. Mindfulness-oefeningen, zoals meditatie en ademhalingsoefeningen, kunnen je helpen om meer bewust te worden van je ruminaties en ze te observeren zonder erin verstrikt te raken.
Waarden. ACT moedigt je aan om duidelijk te maken wat je waarden zijn – wat echt belangrijk voor je is in het leven – en je inspanningen hierop te richten. Als je merkt dat je aan het piekeren bent, kan het nuttig zijn om jezelf te herinneren aan je waarden en te overwegen hoe je je energie kunt richten op acties die in lijn zijn met die waarden.
Toegewijde actie. Dit is het proces van het nemen van stappen in de richting van je waarden, zelfs als dat ongemakkelijke gevoelens met zich meebrengt. Door toegewijde actie kun je je richten op productieve en zinvolle activiteiten, in plaats van vast te zitten in een cyclus van ruminatie.
Het is belangrijk op te merken dat ACT niet noodzakelijkerwijs probeert ruminaties te elimineren, maar in plaats daarvan helpt ACT je te leren hoe je met deze gedachten kunt leven zonder dat ze je gedrag en welzijn beheersen. Het kan nuttig zijn om te werken met een therapeut of counselor die ervaring heeft met ACT om dit proces te begeleiden.
Voor meer info, zie de site ACT in Actie.
Hope this helps E., sterkte!
Groet,
Jim
