Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Na de geboorte van mijn zoontje (bijna drie jaar geleden) zijn mijn OCD-klachten toegenomen. Ik denk zelf dat er sprake is van perinatale OCD. Voor die tijd kon ik heel goed leven met mijn OCD.
Hoe komt het dat ik na de geboorte van mijn zoon meer last heb gekregen van mijn OCD?
Komt dit door een structurele verandering in het brein (wisselwerking tussen stofjes of zoiets)? Of heeft het eerder te maken met een grotere verantwoordelijkheid die je draagt als moeder?
Hey N.,
Dank voor je vraag, en wat goed dat je dit zo helder op tafel legt – OCD-klachten na de geboorte van een kind zijn helemaal niet ongewoon. De term “perinatale OCD” die je noemt, is inderdaad iets wat vaak voorkomt bij nieuwe ouders. Het brein en de hormonale huishouding maken in de zwangerschap en de periode erna een hele transformatie door, en dat kan veel impact hebben.
Je hersenen werken altijd al als een soort ingewikkelde symfonie van stofjes (neurotransmitters zoals serotonine, dopamine, etc.) die alles in balans proberen te houden. Tijdens en na de zwangerschap is er echter nogal een muziekstuk bij gekomen – de hormonale shifts kunnen soms aanvoelen als een storm in plaats van een rustgevende symfonie. Vooral de toename van oxytocine (het “liefdeshormoon”) speelt een rol in je gehechtheid aan je kleintje, en dat kan in combinatie met verantwoordelijkheid en stress je OCD-klachten versterken. Oxytocine kan namelijk gevoelens van zorg en beschermingsdrang naar een hoger niveau tillen, wat fijn is als je bijvoorbeeld heel alert moet zijn, maar kan ook naar OCD-kanten doorslaan als het de neiging versterkt om bijvoorbeeld voortdurend te controleren of alles veilig is.
Daarnaast, zoals je zegt, kan die immense verantwoordelijkheid die je voelt als moeder er ook voor zorgen dat je kwetsbaarder bent voor het “aanwakkeren” van dwangklachten. OCD heeft vaak te maken met controle: hoe meer verantwoordelijkheid je voelt, hoe meer je brein soms op zoek gaat naar manieren om risico’s te vermijden, te controleren, of geruststelling te zoeken – en daar zit de bron van dwanghandelingen en -gedachten.
Er zijn gelukkig manieren om met deze OCD om te gaan zonder direct naar medicatie te grijpen. Veel mensen hebben baat bij lichaamsgerichte therapie, mindfulness en technieken zoals trauma tension-release exercises, omdat dit helpt om je zenuwstelsel wat te kalmeren en te ‘ontladen’ van alle spanning. Ook “actieve acceptatie” (een vorm van exposure) kan je stapje voor stapje leren om de angstige gedachten een beetje te laten zijn zoals ze zijn, zonder dat je er telkens iets mee hoeft te doen. Dit kan je helpen om je minder geregeerd te voelen door de dwang.
Hope this helps en kijk vooral bij de informatie hieronder, want er is nog veel meer over te zeggen, kijken en lezen. En als je meer intensief contact wil, ga dan naar onze chat.
Greetz Jim
NB Bedenk je dat mijn adviezen altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Ik heb je immers niet persoonlijk onderzocht.
EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:
