Is olanzapine geschikt als onderhoudsmedicatie?

Antwoord

Beste S.,

Dank voor je vraag! Olanzapine wordt inderdaad soms gebruikt als onderhoudsmedicatie bij bipolaire stemmingsgevoeligheid, vooral om manieën te voorkomen. Maar ja, daar hangt natuurlijk een flinke ‘maar’ aan. Het is een antipsychoticum en werkt in op de dopamine- en serotoninesystemen van je brein, waardoor het de pieken en dalen een beetje kan dempen. Alleen, en dat is een grote alleen, het is ook een middel met een waslijst aan mogelijke bijwerkingen – gewichtstoename, verhoogd risico op diabetes, sufheid, en op lange termijn zelfs bewegingsstoornissen.

De vraag is dus: helpt het je echt op een manier die opweegt tegen de nadelen? Soms is het antwoord “ja, absoluut, ik kan niet zonder,” en soms is het “hmm, ik ben eigenlijk meer een zombie dan mezelf.” En daar zit de crux: onderhoudsmedicatie moet iets bijdragen aan jouw kwaliteit van leven, niet alleen aan het onderdrukken van symptomen.

Je gebruikt ook lithium, en dat is nog steeds de gouden standaard bij bipolaire stemmingsgevoeligheid. Als lithium goed werkt, kan het zijn dat olanzapine erbij vooral in de acute fase zinvol was, en dat je op termijn misschien kunt kijken of je het af kunt bouwen naar de laagste effectieve dosis. Misschien niet meteen stoppen, maar onderzoeken of er iets van de dosis af kan zonder dat je meteen doorschiet naar een manische episode.

Over afbouwen gesproken: olanzapine afbouwen moet echt met beleid, want je brein went eraan. Als je het te snel doet, kun je rebound-effecten krijgen – slapeloosheid, rusteloosheid, soms zelfs tijdelijke stemmingswisselingen. Langzaam, met kleine stapjes en lange tussenpozen, is vaak de beste manier. En als het echt lastig blijkt, kun je altijd advies vragen bij de Regenboog Apotheek over hoe je dat het beste aanpakt.

Een andere vraag die je jezelf kunt stellen: hoe zit het met lifestyle? Je hebt bipolaire stemmingsgevoeligheid, maar dat betekent niet dat medicatie het enige is wat helpt. Regelmaat, slaapdiscipline (superbelangrijk bij bipolair!), voeding, beweging en misschien technieken zoals mindfulness of lichaamsgerichte therapie kunnen ook bijdragen. Er zijn zelfs mensen die door leefstijlveranderingen uiteindelijk minder medicatie nodig hebben. Geen garantie, maar wel een interessante weg om te verkennen.

Als je twijfelt of olanzapine de beste keuze is voor jou, kan een second opinion soms ook nuttig zijn. Kijk of er een gespecialiseerde psychiater mee kan denken, bijvoorbeeld via een academisch ziekenhuis of een bipolair-expertisecentrum. En als je behoefte hebt aan lotgenotencontact, kun je misschien eens kijken bij de vereniging Plusminus.

Hope this helps, en kijk ook vooral bij de informatie hieronder. En als je meer intensief contact wil, kan dat via de chat op PsychoseNet.

Greetz Jim

NB Bespreek verandering van medicatie altijd eerst met je voorschrijvende arts, ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van mijn adviezen. Bedenk je dat mijn adviezen altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Ik heb je immers niet persoonlijk onderzocht.

EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:

• Wil je met iemand chatten? Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
• Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet? Kijk hier voor informatie.
• Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen? Kijk dan naar ons WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN, gemaakt door het UMC Utrecht en het User Research Centre, over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deze webinar is te zien op YouTube in twee delen: Deel 1 en Deel 2. In dit webinar wordt uitleg gegeven over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deel 1 is vooral voor afbouwers; deel 2 vooral voor voorschrijvers. Beide delen duren ongeveer 40 minuten. Er is een inhoudsopgave die kan worden gebruikt om snel bepaalde delen van de uitleg te vinden of terug te kijken. Om de inhoudsopgave te zien moet het webinar vanuit YouTube worden bekeken en moet de beschrijving die YouTube geeft worden uitgeklapt. Met behulp van de instellingen in YouTube kan het webinar ook met (automatisch gegenereerde) ondertiteling worden bekeken.
• Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan mijn mini-college.
• Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan mijn mini-college hierover.
• Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is “in je hoofd”, wat is het dan wel? Als je dat wil weten, kijk dan mijn mini-college: WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan?
• Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
• Wil je een PERSOONLIJK ADVIES BIJ HET KIEZEN VAN EEN AFBOUWSCHEMA? Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt.
• Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik hiertoe de KNMP-rekenhulp.
• Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
• Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
• Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.
• Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van persoonlijk herstel? Kijk dan onze animatie hierover als een introductie.
• Ben je op zoek naar de JUISTE HULP? Kijk dan op de sociale kaart op PsychoseNet (MIND ATLAS).
• Ben je op zoek naar LOTGENOTENCONTACT BIJ MEDICATIEAFBOUW? Ga dan naar de Vereniging Afbouwmedicatie.
• Ben je op zoek naar stemmenhorengroepen buiten de reguliere ggz? Zie de website van Stichting Weerklank.
• Ben je op zoek naar traumawebsites, kijk dan op traumanet of stichting trauma en dissociatie.