Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Is een lagere dosis olanzapine een optie vanwege gewichtstoename?

Vraag

Hallo Jim,

Mijn zoon heeft 6 jaar Abilify 10 mg gebruikt. In het begin werkte het goed, later kreeg hij steeds meer terugvallen. Zelfs 15 mg werkte niet voldoende.

Na zijn laatste psychose heeft hij 10 mg olanzapine gekregen. De psychose verdween vrij snel maar sinds de olanzapine eet hij zich klem, hij is 10 kg aangekomen en erg moe. Voor het begin van de olanzapine was hij juist afgevallen en at hij bijna niet meer. Maar nu slaat het dus door.

De psychiater wil hem toch graag houden op dit medicijn omdat het goed werkt tegen psychose.

Zou een lagere dosis een optie zijn?

Misschien heb je ander advies?

Bedankt voor je reactie in ieder geval.

Antwoord

Beste E.,

Olanzapine is een effectief middel soms maar het (i) dempt sterk, met zombie-achtige bijwerkingen, en (ii) resulteert bij veel mensen in sterke gewichtstoename.

Het probleem is dat antipsychotica met de jaren minder effectief kunnen worden omdat het brein zich ertegen gaat verzetten ‘oppositional tolerance‘ waardoor je in een spiraal kunt komen van steeds hogere dosering en steeds meer bijwerkingen. Het zijn zaken die nog niet goed zijn doorgedrongen in het curriculum van de psychiatrie.

Ook is vaak niet bekend bij psychiaters dat verhoging van de dosis zelden een zinvolle strategie is in de praktijk. Toch wordt het nog veel gedaan, in de gedachte dat een hogere dosis meer effect zal hebben. In de praktijk echter resulteert het meestal wel in meer bijwerkingen maar niet in meer therapeutisch effect, en ook is er een hogere kans op oppositional tolerance.

Ik mag wettelijk geen persoonlijk medicatie-advies geven in het online spreekuur (heb ook te weinig data om iets persoonlijks te kunnen zeggen) maar in het algemeen is de strategie bij ernstige bijwerkingen: dosis verlagen, 5 mg is ook een reguliere onderhoudsdosis en er zijn ook mensen die het goed doen op 2.5 mg.

Een probleem van dosisverlaging is dat er oppositional tolerance is ontstaan, dosisverlaging kan resulteren in rebound psychose – dit is geen terugval van de psychose maar een oppositional tolerance geïnduceerde reactie. Dosisreductie moet dus heel voorzichtig worden gedaan in dat geval.

Hope this helps!

Groet,

Jim

Deze vraag is gesteld door een vrouw in de leeftijdscategorie 50-65
Beantwoord door: Jim van Os op 23 maart 2022

Gerelateerd

Meer over

Bijwerkingen
Medicatie
olanzapine

Lees ook