Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste Jim,
Ik krijg al 9 jaar antipsychotica. Op het moment ben ik stabiel ingesteld op olanzapine (20 mg), lorazepam (10 mg) en amisulpride (600 mg).
Wat doet olanzapine met de hersenen? Hoe werkt olanzapine? En lorazepam? En amisulpride?
Versterken ze elkaar? Kun je er verslaafd aan raken? Werken ze levenslang?
Werken ze met elkaar samen?
Met vriendelijke groet,
J.
Hey J., pittige vragen!
Ik pak het een beetje gestructureerd aan.
Olanzapine. Olanzapine behoort tot de klasse van atypische antipsychotica. Het werkt door het beïnvloeden van verschillende neurotransmitters, waaronder dopamine en serotonine, in de hersenen. Het wordt verondersteld dat het helpt bij het stabiliseren van de neurotransmitteractiviteit in de hersenen, wat symptoomverlichting kan bieden bij aandoeningen zoals psychosegevoeligheid en bipolaire stemmingsgevoeligheid.
Lorazepam. Lorazepam behoort tot een klasse geneesmiddelen die benzodiazepinen worden genoemd. Het werkt door de activiteit van neurotransmitters in de hersenen te moduleren, met name gamma-aminoboterzuur (GABA). Lorazepam werkt kalmerend en wordt vaak voorgeschreven voor de kortetermijnbehandeling van angststoornissen. Langdurig gebruik wordt afgeraden wegens risico op verslaving.
Amisulpride. Amisulpride is ook een antipsychoticum, maar het heeft een enigszins ander werkingsmechanisme dan olanzapine. Het heeft vooral een affiniteit voor dopamine-receptoren in de hersenen en het werkt door het blokkeren van deze receptoren, wat helpt om de symptomen van psychotische aandoeningen te verminderen.
De combinatie van deze medicijnen – olanzapine, lorazepam en amisulpride – kan op elkaar inwerken en soms elkaars effecten versterken. Dit kan potentieel gunstig zijn, maar het kan ook het risico op bijwerkingen verhogen. Sommige medicijncombinaties kunnen bijvoorbeeld het risico op sedatie, gewichtstoename, metabolische veranderingen en bewegingsstoornissen verhogen. Mij lijkt de combinatie al met al vrij exotisch: de gecombineerde lading van antipsychotica is zeer hoog, en de dosis lorazepam is ook zeer hoog.
Benzodiazepinen zoals lorazepam hebben bovendien een bekend risico op afhankelijkheid en ontwenningsverschijnselen, vooral bij langdurig gebruik. Terwijl antipsychotica zoals olanzapine en amisulpride over het algemeen niet als verslavend worden beschouwd, kan het abrupt stoppen ervan ontwenningsverschijnselen veroorzaken en de psychiatrische symptomen verergeren.
Levenslang gebruik. Of deze medicijnen levenslang werkzaam blijven, hangt af van de individuele reactie en de aard van de te behandelen aandoening. In het algemeen is langdurig gebruik van lorazepam geen optie. Antipsychotica kunnen langdurig gebruikt worden maar we zijn hier een beetje van terug aan het komen. En als ze langdurig worden gebruikt is het absoluut noodzakelijk om te zoeken naar de MED (minimale effectieve dosis) – de huidige dosis lijkt wel zeer hoog door de combinatie van de twee antipsychotica.
Hope this helps!
Greetz Jim
