Dr. Peter C. Groot is onderzoeker en ervaringsdeskundige bij User Research Center NL, UMC Utrecht. Hij is deskundige medicatie afbouw en taperingstrips. Taperingstrips (ook wel: afbouwmedicatie) maken veilige afbouw praktisch mogelijk van medicijnen die bij te snel stoppen problemen kunnen veroorzaken.
Ik ben 9 juli gestart met 20 mg clomipramine, 26 juli verhoogd naar 40 mg en 24 augustus weer verlaagd naar 20 mg vanwege een pijnlijke mond. Op 22 september ben ik gestopt met de 20 mg.
Nu heb ik veel last van onrust en paniek.
Zijn dit ontwenningsverschijnselen en hoelang kan dat duren?
Ik voel me doodongelukkig. Mijn eigen medicatieverpleegkundige geeft aan dat het twee weken zal duren. Dit is niet vol te houden!
Beste M.,
Het lijkt erop dat voor jou bij het starten van clomipramine te snel is verhoogd van 20 naar 40 mg, waardoor je last hebt gekregen van een pijnlijke mond. Waarschijnlijk had je daarvan minder last gehad, of misschien zelfs helemaal geen last, als de dosis veel geleidelijker was verhoogd omdat je lichaam dan veel gelegenheid had gehad om aan de hoger wordende dosis te wennen.
Nadat je last had gekregen van die pijnlijke mond heb je op 24 augustus de dosis weer van 40 mg naar 20 mg verlaagd, en op 22 september ben je vanaf 20 mg in één keer gestopt. Dat je daarna last hebt gekregen van onrust en paniek komt vrijwel zeker doordat de verlaging van de dosis van 40 naar 20 naar 0 mg voor jou te snel is gegaan, omdat je lichaam doordat je een maand lang clomipramine hebt gebruikt daar kennelijk al behoorlijk aan gewend was geraakt. En kennelijk moet jij om weer te ontwennen veel geleidelijker afbouwen dan je nu hebt gedaan.
Hoelang de klachten die jij nu hebt zullen duren is moeilijk te zeggen. Als het meezit dan kan je medicatieverpleegkundige gelijk hebben en dan kunnen die klachten misschien binnen een paar weken weer overgaan. Maar als het tegenzit dan kan dat ook (veel) langer duren. Mensen kunnen hierin heel erg van elkaar verschillen en hoe dit voor jou zal zijn kan niet worden voorspeld.
Praktisch gezien betekent dit voor jou dat je nu, in goed overleg met je medicatieverpleegkundige, twee dingen zou kunnen doen. Je kunt afwachten en kijken of je merkt dat je klachten minder zullen worden. Of je kunt ervoor kiezen om weer clomipramine te gaan gebruiken om hopelijk snel iets aan je klachten te doen. Daarbij kun je beginnen met een lage dosis. Het is mogelijk dat 5 mg al genoeg is. Als je daarvan binnen een paar dagen geen verbetering merkt, dan kun je de dosis wat hoger maken om te kijken wat daarvan het effect is. Dit is een kwestie van voorzichtig uitproberen, wat je samen met je verpleegkundige kunt doen. Als je er op die manier in slaagt om je huidige klachten voldoende te verminderen, dan kun je daarna besluiten om je clomipramine weer heel geleidelijk af te bouwen (of toch weer op te bouwen?) omdat je nu weet dat dat voor jou belangrijk is om klachten zoals je die nu hebt te voorkomen.
Ik hoop dat dit antwoord je zal helpen om snel iets aan je huidige klachten te kunnen doen, en ik wens je daarbij veel succes.
Met vriendelijke groet,
Peter
ALGEMENE UITLEG OVER VERANTWOORD AFBOUWEN IN DE PRAKTIJK
Als je medicatie gebruikt raakt je lichaam daaraan gewend. Over wat er dan in je lichaam allemaal kan gebeuren is best veel bekend maar nog lang niet genoeg om te kunnen voorspellen of en wanneer en hoe snel iemand onttrekkingsklachten zal krijgen, hoelang die dan zullen duren en hoe erg die dan zullen zijn.
Omdat je niet van tevoren precies kunt weten of de snelheid waarmee je gaat afbouwen voor jou goed is, moet je tijdens het afbouwen proberen om iedere dag bij te houden hoe goed dat voor jou gaat. Zolang het goed gaat kun je verder gaan met afbouwen volgens het schema dat was gekozen. Als je merkt dat je tijdens het afbouwen (onttrekkings)klachten begint te krijgen, dan is dat een teken dat het afbouwen voor jou te snel begint te gaan.
Wat je dan NIET moet doen is zomaar verder gaan met het verlagen van de dosis, omdat onttrekkingsklachten dan nog erger zullen worden. En dat wil je niet. Wat je WEL moet doen is contact opnemen met je behandelaar en bespreken of je bijvoorbeeld een tijdje op dezelfde dosis gaat blijven. We noemen dat stabiliseren. Stabiliseren doe je om je lichaam de tijd te geven om te wennen aan de dosis waarop je zat toen je klachten begon te krijgen. Onttrekkingsverschijnselen zullen hierdoor verminderen en hopelijk weer helemaal verdwijnen. Dat kan heel snel gaan. Als dat gebeurd is, dan kun je daarna als je je weer goed en sterk genoeg voelt verder gaan met afbouwen. Alleen moet je dat dan langzamer doen dan je eerder deed.
Als je op deze manier met je behandelaar goed kunt samenwerken dan heb je de minste kans op problemen en de grootste kans dat het afbouwen zal lukken. Als je daarvoor meer tijd nodig hebt, dan moet je die tijd ook nemen.
De beste manier om geleidelijk en verantwoord af te bouwen zoals hierboven bedoeld is, is om de dosis in een aantal kleine stapjes te verlagen waarbij ervoor gezorgd wordt dat die stapjes naar het einde toe steeds kleiner worden. In technische termen noemen we dat hyperbolisch afbouwen. Je kunt dit vergelijken met de manier waarop een kind van een glijbaan afgaat. In het begin gaat dat sneller maar door de curve van de glijbaan gaat dat naar het einde toe steeds langzamer. Dat zorgt ervoor dat het kind, ook al gaat dat in het begin heel snel, aan het eind toch zonder schok en heel gelukkig tot stilstand kan komen. Bij afbouwen probeer je hetzelfde te bereiken. Waarbij je jezelf kunt helpen door tijdens het afbouwen goed op te letten hoe dat voor jou gaat zodat het afbouwschema op tijd kan worden aangepast als je merkt dat het voor jou te snel begint te gaan (dat wil zeggen als je door het afbouwen klachten krijgt).
Bij afbouwmedicatie zit altijd een zelfmonitoringformulier dat je één keer per dag moet invullen. Dat is niet moeilijk en het kost je niet veel tijd. Als je dat iedere dag doet dan kun je veel beter zien hoe het afbouwen voor jou gaat, en als je het ingevulde formulier aan je behandelaar laat zien dan kan hij of zij dat ook zien. Dat helpt jullie om samen goede beslissingen over jouw afbouw te nemen.
