Is Oppositional Tolerance blijvend?

Antwoord

Beste T.,

Er is geen eenduidig antwoord omdat we het simpelweg nog niet weten.

Het concept van ‘oppositional tolerance‘ heeft betrekking op de homeostatische aanpassingen die het lichaam maakt als reactie op langdurige blootstelling aan medicijnen, met name psychofarmaca zoals antidepressiva en antipsychotica. Deze aanpassingen kunnen ertoe leiden dat symptomen verergeren wanneer de medicatie wordt gestopt of verminderd, wat contra-intuïtief is gezien het oorspronkelijke doel van de medicatie.

Een versimpelde uitleg van het moleculaire mechanisme is dat er eerst sprake is van (i) een initiële reactie. Wanneer een patiënt begint met het nemen van een psychofarmacum (bijvoorbeeld een antidepressivum dat de serotonineheropname remt), verhoogt dit medicijn de beschikbaarheid van serotonine in de synaptische spleet.

Vervolgens is er (ii) een homeostatische aanpassing. Als reactie op deze verhoogde serotoninebeschikbaarheid kan het lichaam het aantal serotoninereceptoren verminderen (downregulatie) om het effect te compenseren en een nieuw evenwicht te bereiken.

Dit kan dan aanleiding zijn tot (iii) Oppositional Tolerance. Als de medicatie wordt gestopt of verminderd, is er plotseling minder serotonine beschikbaar in de synaptische spleet. Gecombineerd met het verminderde aantal serotoninereceptoren (vanwege de downregulatie) kan dit leiden tot symptomen die erger zijn dan voordat met de medicatie werd begonnen.

Dit mechanisme kan ook gelden voor antipsychotica. Bijvoorbeeld langdurig gebruik van antipsychotica die dopaminereceptoren blokkeren, kan leiden tot een verhoogd aantal van deze receptoren (upregulatie), wat op zijn beurt kan bijdragen aan verergering van symptomen of het ontstaan van nieuwe symptomen wanneer de medicatie wordt verminderd of gestopt.

Of Oppositional Tolerance reversibel is, hangt af van het specifieke medicijn, de duur van het gebruik, en het individu. In veel gevallen kunnen de (epigenetische) veranderingen die tijdens medicijngebruik in het lichaam zijn opgetreden na verloop van tijd omkeren als het medicijn wordt gestopt, maar dit kan weken, maanden of zelfs langer duren. Het is ook belangrijk op te merken dat het plotseling stoppen van sommige psychofarmaca kan leiden tot onttrekkingsverschijnselen, dus het is essentieel om dit onder begeleiding van een arts te doen.

Dit gebied van onderzoek is complex, en meer studies zijn nodig om de exacte mechanismen en potentiële interventies volledig te begrijpen.

Hope this helps!

Greetz Jim