Antwoord
Hey Anoniem, dank voor je vraag!
Het klinkt alsof je op een kruispunt staat waar je je afvraagt: is dit nou mijn depressie die weer oplaait, of is het de overgang die roet in het eten gooit? En vooral: wat moet ik ermee? Want als je je steeds lustelozer voelt, is dat gewoon rot. Punt. Daar is geen mooi verhaal van te maken.
Even de biologie induiken: overgangsklachten kunnen absoluut invloed hebben op hoe je je voelt, ook mentaal. Hormonale schommelingen kunnen ervoor zorgen dat je stemming instabieler wordt, je meer vermoeid raakt en je minder veerkrachtig voelt. Dat is geen gekke theorie. En het lastige is dat je al 25 jaar fluoxetine gebruikt, waardoor je brein zich daar ook naar heeft gevormd. Langdurig gebruik van antidepressiva kan veranderingen in je neurobiologie geven – sommige mensen merken dat het middel na verloop van tijd minder ‘werkt’ of dat hun gevoeligheid voor stemmingswisselingen verandert. Dit noemen ze oppositional tolerance, een duur woord voor “je brein is zich gaan aanpassen en heeft een nieuwe balans gevonden”.
Wat nu? Je eerste ingeving – ophogen – is een klassieke reflex in de ggz, maar het is niet altijd de beste eerste stap. Als je na 25 jaar merkt dat je stemming verandert, is het misschien slimmer om eerst naar het geheel te kijken: je lichaam verandert, je hormonen veranderen, je brein is misschien ook anders gaan reageren op fluoxetine… dus wat zou echt helpen?
Je noemde hormoontherapie, en dat is inderdaad iets om serieus te overwegen. Sommige vrouwen knappen daar enorm van op tijdens de overgang. Dit is iets wat je met een gynaecoloog of huisarts kunt bespreken. Niet iedereen is een geschikte kandidaat, maar als je veel last hebt van hormonale schommelingen, kan dat een missing link zijn. Het zou zomaar kunnen dat je stemming verbetert als je de hormonale disbalans aanpakt in plaats van meteen de antidepressiva te verhogen.
Wat je in elk geval kunt doen, is niet alleen naar “meer of minder pillen” kijken, maar ook naar manieren om je lijf en hoofd weerbaarder te maken in deze fase. Denk aan lichaamsgerichte therapieën, mindfulness of zelfs iets als trauma-tension-release oefeningen. Ja, klinkt vaag misschien, maar zulke dingen kunnen helpen om spanning en emotionele zwaarte te reguleren. En als je na al die jaren fluoxetine ooit eens wil kijken of afbouwen (met taperingstrips als dat nodig is) een optie is, kun je daar rustig over nadenken – maar absoluut niet zonder een goed plan. Als je daarover wil lezen, kijk dan naar onze 33 tips voor afbouw.
Samengevat: ja, de overgang kan dit veroorzaken. Nee, ophogen is niet per se de beste oplossing. Misschien is hormoontherapie iets om te onderzoeken. En vooral: blijf luisteren naar hoe je je voelt, niet alleen naar wat “de standaardoplossingen” zijn.
Hope this helps en kijk vooral bij de info hieronder, want er is nog veel meer over te zeggen, kijken en lezen. En als je meer intensief contact wil, ga dan naar onze chat.
Greetz Jim
NB Bespreek verandering van medicatie altijd eerst met je voorschrijvende arts, ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van mijn adviezen. Bedenk je dat mijn adviezen altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Ik heb je immers niet persoonlijk onderzocht.
EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:
- Wil je met iemand chatten? Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
- Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet? Kijk hier voor informatie.
- Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen? Kijk dan naar ons WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN, gemaakt door het UMC Utrecht en het User Research Centre, over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deze webinar is te zien op YouTube in twee delen: Deel 1 en Deel 2. In dit webinar wordt uitleg gegeven over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deel 1 is vooral voor afbouwers; deel 2 vooral voor voorschrijvers. Beide delen duren ongeveer 40 minuten. Er is een inhoudsopgave die kan worden gebruikt om snel bepaalde delen van de uitleg te vinden of terug te kijken. Om de inhoudsopgave te zien moet het webinar vanuit YouTube worden bekeken en moet de beschrijving die YouTube geeft worden uitgeklapt. Met behulp van de instellingen in YouTube kan het webinar ook met (automatisch gegenereerde) ondertiteling worden bekeken.
- Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan mijn mini-college.
- Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan mijn mini-college hierover.
- Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is “in je hoofd”, wat is het dan wel? Als je dat wil weten, kijk dan mijn mini-college: WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan?
- Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
- Wil je een PERSOONLIJK ADVIES BIJ HET KIEZEN VAN EEN AFBOUWSCHEMA? Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt.
- Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik hiertoe de KNMP-rekenhulp.
- Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
- Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
- Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van persoonlijk herstel? Kijk dan onze animatie hierover als een introductie.
- Ben je op zoek naar de JUISTE HULP? Kijk dan op de sociale kaart op PsychoseNet (MIND ATLAS).
- Ben je op zoek naar LOTGENOTENCONTACT BIJ MEDICATIEAFBOUW? Ga dan naar de Vereniging Afbouwmedicatie.
- Ben je op zoek naar traumawebsites, kijk dan op traumanet of stichting trauma en dissociatie.
Beantwoord door: Jim van Os op 4 februari 2025
