Beste Jim,
Hoe kan ik een paranoïde persoonlijkheidsstoornis herkennen en hoe paranoïde schizofrenie?
Wat is het verschil en wanneer krijg je welke diagnose?
Bedankt voor het antwoord.
Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste Jim,
Hoe kan ik een paranoïde persoonlijkheidsstoornis herkennen en hoe paranoïde schizofrenie?
Wat is het verschil en wanneer krijg je welke diagnose?
Bedankt voor het antwoord.
Beste B.,
Dank, goede vraag!
Diagnosen zijn abstracte verwijzingen naar beelden die je soms ziet bij andere mensen, ze verwijzen absoluut niet naar objectieve ziektebeelden.
Dus je moet echt van de gedachte af dat er zoiets bestaat als ‘paranoïde persoonlijkheidsstoornis’, dat iets anders zou zijn dan ‘paranoïde schizofrenie’.
Wel is het zo dat iedereen een zekere mate van psychosegevoeligheid heeft. Vaak komt psychosegevoeligheid tot uiting als overdreven wantrouwen ten opzichte van de omgeving. Sommige mensen zien letterlijk overal gevaar en bedreiging – en hebben het gevoel dat andere mensen het slecht met ze voorhebben.
Als dit wantrouwen constant aanwezig is en de persoon er sociale complicaties van ondervindt maar nooit echt compleet waanachtig en psychotisch wordt, gaan sommige psychiaters spreken van ‘paranoïde persoonlijkheidsstoornis’. Als het wantrouwen omslaat in echte waandenkbeelden, eventueel ondersteund door stemmen die de paranoia bevestigen, spreken sommige psychiaters van ‘paranoïde schizofrenie’.
Punt is dus dat zowel ‘paranoïde persoonlijkheidsstoornis’ als ‘paranoïde schizofrenie’ onderdeel zijn van hetzelfde spectrum van psychosegevoeligheid, alleen de een wat minder ernstig dan de ander.
Hope this helps,
Jim