Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Sinds een jaar gebruik ik 20 mg paroxetine. De aanleiding was acute slapeloosheid als gevolg van een kuur prednison. Nu slaap ik wel weer, maar ondanks een goede slaaphygiëne haal ik bijna geen diepe slaap.
Over de bijwerkingen van paroxetine lees ik slapeloosheid, maar ook slaperigheid.
Kan het gebruik van paroxetine mijn slaapkwaliteit negatief beïnvloeden? Met name de diepe slaap?
Beste A.,
Dank je wel voor je vraag! Het klinkt alsof je al een flinke reis hebt gemaakt met die slapeloosheid na die kuur prednison, en ik snap dat je nu wilt weten wat paroxetine daar precies in doet. Het korte antwoord? Ja, paroxetine kan absoluut invloed hebben op je slaapkwaliteit, en met name op die diepe slaap waar je het over hebt.
Paroxetine, zoals veel antidepressiva in de SSRI-categorie, heeft een dubbel gezicht als het op slaap aankomt. Aan de ene kant helpt het sommige mensen om beter te slapen, vooral als angst of piekeren de boosdoener was. Maar aan de andere kant kan het ook je slaapcyclus een beetje verstoren. Dat komt omdat paroxetine invloed heeft op hoe je brein serotonine verwerkt, en serotonine speelt een belangrijke rol in je slaap-waakritme.
Wat er vaak gebeurt, is dat paroxetine je in slaap helpt vallen (of je een soort slaperigheid geeft overdag), maar dat het de kwaliteit van je diepe slaap negatief kan beïnvloeden. Je kunt je slaapcycli zien als een soort dans: lichte slaap, diepe slaap, en REM-slaap wisselen elkaar netjes af. Paroxetine kan dat ritme een beetje uit de pas brengen, waardoor je minder tijd doorbrengt in die echt herstellende diepe slaap. Dat zou kunnen verklaren waarom je ondanks alle perfecte slaaphygiëne – die je trouwens heel goed toepast, chapeau! – toch het gevoel hebt dat je niet helemaal “uitgerust” wakker wordt.
En die bijwerkingen die je noemt, slapeloosheid versus slaperigheid? Dat hangt heel erg af van de persoon. Sommige mensen voelen zich hyperalert door paroxetine, alsof hun interne motor constant blijft draaien. Bij anderen werkt het eerder als een rem, waardoor ze juist de hele dag loom en suf kunnen zijn.
Dus, wat kun je nu doen? Als je merkt dat je slaapkwaliteit echt niet optimaal is, kun je een paar dingen overwegen. Ten eerste: bespreken met je behandelaar of het mogelijk is om je dosis te verlagen of heel langzaam af te bouwen. En als je echt denkt aan afbouwen, dan zijn taperingstrips een mooie optie om die laatste stappen héél rustig te zetten. Maar let op, dat is een proces van lange adem, en het moet goed begeleid worden. Misschien kom je zonder paroxetine uiteindelijk weer in een natuurlijker slaapritme, maar het is een puzzel.
Verder zou je kunnen kijken naar ondersteunende methoden om je diepe slaap een zetje te geven. Denk aan mindfulness, of zelfs een lichaamsgerichte therapie. Soms zit er nog een laagje spanning of onrust onder dat je met zo’n aanpak wat verder kunt loslaten.
En lifestyle, dat blijft echt een sleutel. Probeer bijvoorbeeld geen schermen meer te gebruiken minstens een uur voor het slapengaan, en kijk eens of meditatie of ademhalingsoefeningen iets voor je zijn. Je bent al zover gekomen – dat is al een overwinning op zich.
Hope this helps en kijk vooral bij de info hieronder voor nog meer inzichten en ideeën. En als je meer intensief contact wil, ga dan naar onze chat. Mocht je over je ervaring een blog willen schrijven, dan kan dat ook.
Greetz Jim
NB Bespreek verandering van medicatie altijd eerst met je voorschrijvende arts, ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van mijn adviezen. Bedenk je dat mijn adviezen altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Ik heb je immers niet persoonlijk onderzocht.
EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:
