Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Zijn persoonlijkheidsstoornissen niet gewoon overlevingsmechanismen van trauma?

Vraag

Hoe weet je of je (complex) trauma hebt?

Kan het ook zo zijn dat ‘persoonlijkheidsstoornissen’ eigenlijk overlevingsmechanismen zijn van trauma?

Is het niet beter trauma te behandelen (oorzaak) in plaats van ‘persoonlijkheidsproblematiek’ en het (overlevings)gedrag dat hieruit voortkomt (symptoombestrijding)?

Is opvoed- of ontwikkelingstrauma en bijvoorbeeld onveilige hechting niet de basis van veel menselijk aanpassings- en overlevingsgedrag? In plaats van wat men in de psychiatrie stoornissen noemt en waarmee mensen labels krijgen en in hokjes worden geduwd?

Antwoord

Hey J., dank voor je vraag!

Wow, je raakt hier echt de kern van een heel belangrijk debat in de psychiatrie. Chapeau dat je dit zo scherp ziet!

Laten we eerlijk zijn: veel van wat we in de psychiatrie als ‘stoornissen’ labelen, zijn inderdaad vaak gewoon manieren waarop mensen hebben geleerd om te overleven in moeilijke omstandigheden. Denk bijvoorbeeld aan iemand met een zogenaamde ‘persoonlijkheidsstoornis’ – is dat echt een stoornis, of is het een diepgewortelde overlevingsstrategie die ooit nodig was om te kunnen omgaan met trauma? Ik ben het helemaal met je eens dat we daar kritisch naar moeten kijken.

Trauma, vooral complex trauma zoals je noemt, is als een soort onzichtbare rugzak die mensen met zich meedragen. Het kan jaren duren voordat iemand doorheeft dat ze die rugzak eigenlijk vol hebben zitten met onverwerkte emoties en ervaringen die hun leven sturen. Wat we vaak zien, is dat mensen die worstelen met dingen die in de psychiatrie ‘persoonlijkheidsstoornissen’ worden genoemd, eigenlijk proberen te dealen met oude, pijnlijke ervaringen die nooit echt verwerkt zijn. Dus ja, in dat licht bekeken, is het veel zinvoller om je te richten op het helen van dat trauma in plaats van alleen maar te focussen op het gedrag dat daaruit voortkomt.

En je punt over opvoedings- of ontwikkelingstrauma, zoals onveilige hechting, is ook spot-on. Veel van wat we als volwassenen meemaken, heeft wortels in onze vroege ervaringen. Als je als kind niet de veiligheid en liefde hebt gekregen die je nodig had, dan ga je als volwassene manieren zoeken om jezelf te beschermen, vaak zonder dat je je daar bewust van bent. En ja, in plaats van dat te zien als een ‘stoornis’, kunnen we het beter zien als een logisch gevolg van wat je hebt meegemaakt.

Dus, hoe weet je of je (complex) trauma hebt? Vaak is het iets wat je voelt op een diep niveau – het kan zich uiten in aanhoudende gevoelens van angst, leegte, of het gevoel vast te zitten in bepaalde patronen die je niet kunt doorbreken. Maar het is niet altijd gemakkelijk om dat zelf te herkennen, omdat het zo verweven kan zijn met wie je bent en hoe je de wereld ziet.

Als je vermoedt dat je met trauma te maken hebt, dan is het zeker zinvol om dat verder te onderzoeken. Therapieën die zich richten op trauma, zoals lichaamsgerichte therapie, trauma-related tension-release exercises, of mindfulness-gebaseerde benaderingen, kunnen echt mega-helpful zijn. En, als je al langer worstelt met gevoelens van onveiligheid, angst, of andere symptomen, dan is het absoluut de moeite waard om eens te kijken naar de diepere oorzaken in plaats van alleen maar de symptomen te bestrijden.

Dus, J., je vraag raakt echt de kern van wat er vaak misgaat in de traditionele psychiatrie: het plakken van labels zonder te kijken naar wat eronder zit. Het is superbelangrijk om te blijven graven naar de wortels van het lijden en om manieren te vinden om die pijn te helen, in plaats van alleen maar de buitenkant te behandelen.

Hope this helps en kijk vooral bij de informatie hieronder, want er is nog veel meer over te zeggen, kijken en lezen.

Groet,

Jim

EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:

  • Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen? Kijk dan naar ons WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN, gemaakt door het UMC Utrecht en het User Research Centre, over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deze webinar is te zien op YouTube in twee delen: Deel 1 en Deel 2.
  • Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan mijn mini-college.
  • Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan mijn mini-college hierover.
  • Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is “in je hoofd”, wat is het dan wel? Als je dat wil weten, kijk dan mijn mini-college: WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan?
  • Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
  • Wil je een gratis advies op maat om AF TE BOUWEN MET EEN TAPERINGSTRIP? Maak gebruik van de mogelijkheid om een advies te vragen bij de Regenboogapotheek over hoe je af moet bouwen. Je krijgt dan via de mail een adviesformulier dat de huisarts alleen maar hoeft te ondertekenen voor de aanvraag van een taperingstrip conform het advies. Dit is reuzehandig want huisartsen vinden het vaak heel ingewikkeld om een taperingstrip voor te schrijven.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
  • Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van persoonlijk herstel? Kijk dan onze animatie hierover als een introductie.
  • Ben je op zoek naar de JUISTE HULP? Kijk dan op de sociale kaart op PsychoseNet (MIND ATLAS).
  • Ben je op zoek naar LOTGENOTENCONTACT BIJ MEDICATIEAFBOUW? Ga dan naar de Vereniging Afbouwmedicatie.
Beantwoord door: Jim van Os op 3 september 2024

Gerelateerd

Meer over

onveilige gehechtheid
persoonlijkheidsstoornis
Trauma

Lees ook