Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Hoe ontstaan problemen met vertrouwen als gevolg van onveilige gehechtheid?

Vraag

Dag Jim,

Bij mij is er sprake van onveilige hechting, en mogelijk ben ik ook een KOPP-kind.

Als ik kijk naar het thema ‘Vertrouwen’, dan herken ik me in zowel ‘wantrouwend zijn’ als in ’te goed van vertrouwen zijn’. Het lijkt alsof ik blind ben voor de minder mooie kanten van mensen (schaduwkanten/ego) waardoor ik sneller belazerd word. Je zou dus kunnen stellen dat mijn onderscheidingsvermogen niet optimaal is.

Hoe ontstaat deze blindheid? (gevoel niet goed ontwikkeld, vertekend zelfbeeld, streng afgesteld geweten, of blokkade in brein?)

Alvast dank voor je reactie!

Antwoord

Hey H., dank voor je vraag!

Wat een interessant thema, dat van vertrouwen en blindheid voor de schaduwkant van anderen. Het lijkt een beetje alsof je jezelf heen en weer slingert tussen wantrouwen en “blind vertrouwen,” en dat kan zeker verwarrend zijn. De vraag waar die blindheid vandaan komt, heeft denk ik niet één simpel antwoord, maar laten we eens samen een paar opties verkennen.

Je noemt verschillende mogelijkheden, zoals een vertekend zelfbeeld, een te streng geweten of zelfs een blokkade in het brein. Dat zijn allemaal interessante ideeën, en ik denk dat ze elk op een manier kunnen bijdragen. Maar als ik kijk naar wat je vertelt over onveilige hechting en mogelijk KOPP-kind zijn, denk ik dat het vooral een kwestie is van hoe je hebt geleerd om met mensen om te gaan toen je nog jong was. Bij onveilige hechting kan het gebeuren dat je ofwel iedereen wantrouwt (om jezelf te beschermen) of juist te veel vertrouwt (om goedkeuring of veiligheid te zoeken). Als kind van ouders met problemen (dat is waar KOPP op duidt), kun je hebben geleerd om hun gedrag goed te praten of over hun moeilijke kanten heen te kijken, simpelweg om het emotioneel leefbaar te houden. Dat soort patronen kan je later nog steeds parten spelen.

Die “blindheid” voor schaduwkanten heeft dan waarschijnlijk te maken met wat we noemen een “copingmechanisme”. Het is je manier om door de wereld te navigeren zonder al te veel schade op te lopen, maar soms werkt dat mechanisme niet meer zo goed als je volwassen bent. Het kan zijn dat je gevoel wel goed ontwikkeld is, maar dat het een soort “afweer” geworden is, zodat je niet te veel pijn hoeft te voelen bij anderen hun tekortkomingen. Je innerlijke kompas is misschien afgestemd op overleven in relaties, niet zozeer op gelijkwaardige, gezonde interacties.

Een vertekend zelfbeeld speelt ook vaak mee. Als je van jongs af aan hebt geleerd dat jouw gevoelens of grenzen niet zo belangrijk zijn, kan het moeilijk zijn om die grens te trekken als volwassene. Dan ben je geneigd te denken dat de ander het altijd goed bedoelt, zelfs als dat niet zo is.

En ja, een te streng afgesteld geweten kan zeker een rol spelen! Als je altijd bang bent om zelf “de fout in te gaan” of denkt dat jij verantwoordelijk bent voor het succes van een relatie, dan is het makkelijk om de tekortkomingen van de ander weg te wuiven. Je focust dan meer op wat jij beter kunt doen, in plaats van te zien dat het soms gewoon de ander is die niet eerlijk of veilig is.

Dus het is eigenlijk een mix van factoren, zoals vaak het geval is met dit soort thema’s. Je zou kunnen kijken naar lichaamsgerichte therapie om die oude patronen los te laten. Soms zit die spanning letterlijk in je lijf opgeslagen! Ook mindfulness of zelfs trauma-release-oefeningen kunnen helpen om weer wat meer in contact te komen met je eigen intuïtie en grenzen.

En… maak je geen zorgen over een “blokkade in het brein.” Je brein doet wat het kan om je te beschermen, maar soms moet je jezelf gewoon een beetje opnieuw kalibreren. Het is niet kapot, maar misschien moet je even anders leren navigeren. Kwestie van finetunen, zeg maar!

Hoop dat dit een beetje helpt, H. Geef het wat tijd, en wie weet, misschien ga je je onderscheidingsvermogen nog wel scherper ontwikkelen dan je ooit had gedacht.

Zorg goed voor jezelf!

Groet,

Jim

Beantwoord door: Jim van Os op 26 oktober 2024

Gerelateerd

Meer over

KOPP kind
onveilige gehechtheid
Trauma

Lees ook