Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Hallo Jim,
Zijn er ook psychiaters of psychologen werkzaam in de ggz met ervaringsdeskundigheid?
Ik voel mij altijd zo wereldvreemd als ik vertel over mijn gemis aan intimiteit, wanen, naakt op straat staan, algemene ervaringen. Het is toch vreemd dat iemand met een compleet ander leven zoveel invloed heeft op het bestaan van een ander?
Heb jij, als psychiater, bijzonder veel empathie of is dit iets wat je leert tijdens je studie?
Ben erg benieuwd….
Groeten,
D.
Hey D.,
Dank voor je goede vraag!
Het is zeker waar dat in de geestelijke gezondheidszorg, waaronder psychiaters en psychologen, steeds meer aandacht komt voor de waarde van ervaringsdeskundigheid. Ervaringsdeskundigen zijn mensen die zelf te maken hebben gehad met psychische problemen en deze ervaringen inzetten om anderen te ondersteunen en de zorg te verbeteren. Het delen van persoonlijke ervaringen kan de therapeutische relatie versterken, omdat het gevoelens van begrip en verbondenheid kan vergroten. Dit kan op zijn beurt de uitkomsten van behandelingen ten goede komen.
De inzet van ervaringsdeskundigheid in de ggz is een relatief nieuw en groeiend fenomeen. Sommige professionals in de ggz, waaronder psychiaters en psychologen, kiezen ervoor om hun eigen ervaringen met psychische problemen te delen als onderdeel van hun werk. Dit doen zij vanuit de overtuiging dat hun persoonlijke ervaringen hen een uniek inzicht geven in de uitdagingen waarmee hun cliënten worden geconfronteerd.
Het is echter belangrijk om op te merken dat niet alle professionals in de ggz ervaringsdeskundig (willen) zijn in de traditionele zin. Empathie, het vermogen om de gevoelens en perspectieven van anderen te begrijpen en mee te voelen, is een cruciale vaardigheid in de geestelijke gezondheidszorg. Hoewel empathie tot op zekere hoogte aangeboren kan zijn, is het ook een vaardigheid die ontwikkeld en verfijnd kan worden door opleiding, training en persoonlijke ontwikkeling. Maar in de praktijk is er veel verschil tussen hulpverleners.
Het traditionele ’technische model’ van diagnose en behandeling, waarbij de nadruk ligt op het identificeren en behandelen van specifieke stoornissen met gebruik van vragenlijsten, instrumenten en richtlijnen, is nog steeds dominant in veel delen van de ggz. Dit is niet makkelijk te combineren met inzet van de eigen ervaringsdeskundigheid. En het is ook niet empathiebevorderend. Tegelijkertijd is er een groeiende erkenning van het belang van een meer holistische benadering, die de unieke ervaringen, behoeften en krachten van elke individuele cliënt erkent en waardeert.
Als je meer wil lezen over de integratie van ervaringsdeskundigheid in de psychiatrie en psychologie, kan het boek ‘We zijn God Niet‘ een waardevolle bron zijn. Dit boek, verkrijgbaar via de webshop van psychosenet.nl, verkent de complexiteit van de geestelijke gezondheidszorg en de waarde van een meer mensgerichte benadering.
Tot slot is het belangrijk om een therapeut of behandelaar te vinden bij wie je je begrepen en gerespecteerd voelt. Als je het gevoel hebt dat je huidige behandelaar niet volledig kan aansluiten bij je ervaringen, kan het de moeite waard zijn om dit te bespreken of te zoeken naar iemand die mogelijk een betere match is voor jouw individuele behoeften.
Hope this helps!
Groet,
Jim
