Komen psychoses wereldwijd vaker voor in bepaalde tijden van het jaar?

Antwoord

Hey W., dank voor je vragen!

Heel interessant om te horen dat je zo’n specifieke seizoensgebonden verandering opmerkt bij jezelf. Het is eigenlijk best logisch dat je je afvraagt of er een verband is tussen seizoenen en psychosegevoeligheid, je bent niet de enige die dat denkt!

Laten we beginnen bij jouw eerste vraag: ja, er zijn inderdaad wat aanwijzingen dat bepaalde periodes van het jaar meer risico met zich meebrengen voor psychotische episodes, zeker in Nederland en vergelijkbare landen (de zogenaamde WEIRD-landen: Western, Educated, Industrialized, Rich, and Democratic). Vooral in de herfst en winter – denk aan oktober en november – zien we dat mensen soms meer last krijgen van hun psychosegevoeligheid. Een van de redenen hiervoor zou kunnen zijn de afname van zonlicht, wat invloed heeft op je biologische klok, melatoninespiegel en vitamine D-niveaus. Al die factoren kunnen van invloed zijn op je stemming, slaap en mentale stabiliteit.

Wereldwijd zien we ook variaties, maar dit hangt sterk af van klimaat, cultuur en omgevingsfactoren. In landen dichter bij de evenaar is het verband wat minder duidelijk, omdat je daar een meer constante hoeveelheid zonlicht hebt gedurende het jaar. Maar let op: dat betekent niet dat mensen daar geen last hebben van psychosegevoeligheid; het lijkt alleen minder samen te hangen met seizoenen zoals wij dat kennen. In gebieden verder van de evenaar, bijvoorbeeld noordelijker of zuidelijker, zien we juist weer duidelijke patronen waarbij seizoenswisselingen invloed kunnen hebben op psychose- en stemmingsgevoeligheid.

De theorie is dat minder zonlicht en koudere dagen kunnen bijdragen aan een verhoogde kwetsbaarheid voor psychotische symptomen. En laten we ook niet vergeten dat bij veel mensen de herfst en winter stressvoller kunnen zijn – het ritme verandert, sociale verwachtingen (zoals feestdagen) spelen een rol, en het kan lastiger zijn om genoeg daglicht te pakken, wat allemaal bijdraagt aan je mentale toestand.

Er zijn zelfs studies die suggereren dat vitamine D-tekort een rol kan spelen, en dat is zeker de moeite om te laten testen als je in deze periode vaker ontregelt. Daarnaast kunnen we denken aan praktische dingen zoals zorgen voor een goed slaapritme (want slapen is cruciaal voor mentale stabiliteit), daglichtlampen voor lichttherapie, of lichaamsgerichte oefeningen om je systeem te ondersteunen in het omgaan met die seizoenswisselingen.

Ik hoop dat dit wat helderheid geeft over waarom je in oktober en november wat meer moeite hebt. Blijf onderzoeken wat voor jou werkt in deze maanden; je eigen observaties zijn vaak je beste leermeester!

Hope this helps en kijk vooral bij de informatie hieronder, want er is nog veel meer over te zeggen, kijken en lezen.

Greetz Jim

EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:

• Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen? Kijk dan naar ons WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN, gemaakt door het UMC Utrecht en het User Research Centre, over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deze webinar is te zien op YouTube in twee delen: Deel 1 en Deel 2. In dit webinar wordt uitleg gegeven over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deel 1 is vooral voor afbouwers; deel 2 vooral voor voorschrijvers. Beide delen duren ongeveer 40 minuten. Er is een inhoudsopgave die kan worden gebruikt om snel bepaalde delen van de uitleg te vinden of terug te kijken. Om de inhoudsopgave te zien moet het webinar vanuit YouTube worden bekeken en moet de beschrijving die YouTube geeft worden uitgeklapt. Met behulp van de instellingen in YouTube kan het webinar ook met (automatisch gegenereerde) ondertiteling worden bekeken.
• Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan mijn mini-college.
• Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan mijn mini-college hierover.
• Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is “in je hoofd”, wat is het dan wel? Als je dat wil weten, kijk dan mijn mini-college: WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan?
• Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
• Wil je een gratis advies op maat om AF TE BOUWEN MET EEN TAPERINGSTRIP? Maak gebruik van de mogelijkheid om een advies te vragen bij de Regenboogapotheek over hoe je af moet bouwen. Je krijgt dan via de mail een adviesformulier dat de huisarts alleen maar hoeft te ondertekenen voor de aanvraag van een taperingstrip conform het advies. Dit is reuzehandig want huisartsen vinden het vaak heel ingewikkeld om een taperingstrip voor te schrijven.
• Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik hiertoe de KNMP-rekenhulp.
• Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
• Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
• Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van persoonlijk herstel? Kijk dan onze animatie hierover als een introductie.
• Ben je op zoek naar de JUISTE HULP? Kijk dan op de sociale kaart op PsychoseNet (MIND ATLAS).
• Ben je op zoek naar LOTGENOTENCONTACT BIJ MEDICATIEAFBOUW? Ga dan naar de Vereniging Afbouwmedicatie.