Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste Jim van Os,
Er is nog weinig bekend over katatonie, waar ik al jaren onder lijd. Mij is opgevallen dat het helpt om een keer goed te huilen, daardoor werd ik losser.
Mijn vermoeden is dat katatonie samenhangt met verdriet. Soms zitten de tranen muurvast, dat had ik, maar ik heb met troostende wierook kunnen huilen. Vandaag heb ik een meer ontspannen lichaam en heb ik de lorazepam minder nodig. Misschien iets voor onderzoek?
Met vriendelijke groet,
J.
Beste J.,
Dank voor je vraag, wat goed dat je zo mee wil denken!
De relatie tussen catatonische symptomen en onderliggende emotionele ontregeling is behoorlijk complex en veelzijdig. Hoewel de precieze mechanismen die aan deze relatie ten grondslag liggen niet volledig worden begrepen, zijn er steeds meer aanwijzingen dat emotionele ontregeling een belangrijke factor kan zijn bij de ontwikkeling en uiting van catatonische symptomen. Inzicht in deze relatie kan cruciaal zijn voor het ontwikkelen van effectievere behandelingen voor personen met catatonische symptomen, in het bijzonder die met onderliggende emotionele ontregeling.
Catatone symptomen zijn een reeks van motorische afwijkingen die vaak geassocieerd worden met allerlei psychische diagnosen, waaronder psychosegevoeligheid, stemmingsstoornissen en andere psychiatrische beelden. Deze symptomen kunnen bestaan uit stijfheid, ongemakkelijke houdingen, herhaalde bewegingen en een gebrek aan reactie op externe prikkels. Hoewel de precieze onderliggende oorzaken van deze symptomen niet volledig worden begrepen, zijn er steeds meer aanwijzingen dat ze nauw samenhangen met onderliggende emotionele ontregeling.
Emotionele ontregeling verwijst naar de moeite die mensen hebben om hun emotionele reacties op verschillende prikkels te reguleren. Dit kan zich uiten in heftige stemmingswisselingen, moeite met het beheersen van impulsief gedrag en een verhoogde gevoeligheid voor omgevingsstress. Wanneer emotionele ontregeling ernstig is, kan het leiden tot een reeks psychische problemen, waaronder depressie, angst en posttraumatische stressstoornis (PTSS).
Een mogelijk verband tussen emotionele ontregeling en catatonische symptomen komt voort uit de rol die de prefrontale cortex van de hersenen speelt bij het reguleren van emotionele reacties. De prefrontale cortex is waarschijnlijk belangrijk voor het controleren en reguleren van emotionele reacties op verschillende stimuli, en als hij goed functioneert, kan hij mensen helpen hun emoties beter te beheersen. Wanneer de prefrontale cortex echter aangetast of functioneel veranderd is, kan emotionele ontregeling het gevolg zijn, wat weer kan leiden tot catatonische symptomen.
Er zijn ook enige aanwijzingen (maar dit soort onderzoek is altijd lastig) dat de relatie tussen emotionele ontregeling en catatonische symptomen wordt gemedieerd door de neurotransmitter dopamine. Het is bekend dat dopamine een rol speelt bij het reguleren van emotionele reacties, en het is ook betrokken bij de ontwikkeling van catatonische symptomen. Hoewel het waarschijnlijk veel te simplistisch voorgesteld is, kan een te hoog of te laag dopamineniveau leiden tot een reeks motorische afwijkingen, waaronder de stijfheid en houding die vaak voorkomen bij catatonische personen.
Een ander mogelijk verband tussen emotionele ontregeling en catatonische symptomen is de rol die traumatische ervaringen kunnen spelen bij de ontwikkeling van beide aandoeningen. Trauma kan aanzienlijke emotionele ontregeling veroorzaken, en is ook in verband gebracht met de ontwikkeling van catatonische symptomen bij sommige mensen. Dit kan gedeeltelijk te wijten zijn aan het feit dat traumatische ervaringen het functioneren van de prefrontale cortex kunnen aantasten, wat weer leidt tot emotionele ontregeling en andere symptomen.
Kortom, je observatie sluit aan bij ontwikkelingen in het onderzoek. Dank voor het delen en de hulp!
Groet,
Jim
