Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Kan gebruik van Ritalin bij iemand met ADHD een dwangstoornis voorkomen?
Ik lees namelijk dat dwang en angst kunnen ontstaan door een tekort aan dopamine. Ritalin zorgt toch juist voor een aanvulling op dit tekort? Dan zou het toch ook een dwangstoornis kunnen voorkomen?
Beste C.,
Dank voor je vraag. Maar….helaas werkt het zo allemaal niet!
Het lijkt erop dat je denkt dat het gebruik van Ritalin bij ADHD een dwangstoornis kan voorkomen, omdat je gelooft dat dwang en angst kunnen ontstaan door een tekort aan dopamine en dat Ritalin dit tekort kan aanvullen. Hoewel het waar is dat Ritalin de dopamine-niveaus beïnvloedt en sommige mensen met ADHD er baat bij kunnen hebben, is het belangrijk te begrijpen dat de relatie tussen neurotransmitters zoals dopamine en psychische diagnosen slechts hypothesen zijn.
Er is nog veel te weinig bekend over de rol van neurotransmitters bij psychische klachten. Hoewel medicatie in sommige gevallen inderdaad een gunstige invloed kan hebben op symptomen, zegt dit niets over de onderliggende biologische oorzaken van psychisch lijden. Sommige mensen worden heel gelukkig van chocola, maar dat betekent niet dat chocola de biologische oorzaak is van het gevoel van geluk!
Enkele argumenten en informatie die relevant kunnen zijn in deze context:
Individuele verschillen. Mensen met dezelfde psychische diagnose kunnen sterk variëren in hun symptomen en ervaringen. Dit suggereert dat er mogelijk meerdere factoren en mechanismen betrokken zijn bij de ontwikkeling en het beloop van psychische stoornissen, waarbij neurotransmitters slechts één aspect zijn.
Biopsychosociaal model. Psychische stoornissen worden vaak het best begrepen vanuit een biopsychosociaal perspectief, waarbij biologische, psychologische en sociale factoren allemaal een rol spelen in het ontstaan en het beloop van symptomen. Dit betekent dat het te simplistisch is om psychische klachten enkel toe te schrijven aan een onevenwicht in neurotransmitters.
Verschillende behandelingen. Er zijn vaak meerdere behandelingsopties voor psychische stoornissen, waaronder medicatie, psychotherapie, leefstijlinterventies en ondersteuning door de gemeenschap. Dit toont aan dat er geen ‘one size fits all’-oplossing is en dat het belangrijk is om een individuele benadering te hanteren bij de behandeling van psychische klachten.
Onderzoeksbeperkingen. Hoewel onderzoek naar neurotransmitters en psychische stoornissen waardevolle inzichten heeft opgeleverd, zijn er nog steeds veel onbeantwoorde vragen en beperkingen in het huidige onderzoek. Dit betekent dat we voorzichtig moeten zijn met het trekken van definitieve conclusies over de rol van neurotransmitters bij psychische klachten.
In plaats van te focussen op neurotransmitters als de enige verklaring voor psychische stoornissen, is het belangrijk om een holistische benadering te hanteren bij de behandeling van psychische klachten en rekening te houden met de complexiteit en diversiteit van menselijke ervaringen.
Hope this helps – sorry dat het zo ingewikkeld is en dat we nog zo weinig weten!
Greetz Jim
