Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Hoe verwerk je een schokkende ervaring op jonge leeftijd?

Vraag

Beste Jim,

Wat moet je als je op jonge leeftijd een schokkende ervaring hebt gehad waardoor je tijdelijk suïcidaal bent geweest? Hoe verwerk je dat als je ouder bent?

Vriendelijke groeten.

Antwoord

Beste W.,

Dank voor je vraag. Die raakt aan iets groots, en eerlijk gezegd iets waar veel mensen misschien niet eens over praten. Want een schokkende ervaring op jonge leeftijd die zó intens is dat je toen al suïcidale gedachten had, dat laat diepe sporen na. Dat is niet zomaar “een nare herinnering” of “iets uit het verleden”. Dat zit nog ergens in je lijf, in je hoofd, misschien in je dromen. En dat vraagt niet om wegpoetsen of “loslaten”, maar om ruimte, begrip en misschien een andere manier van ermee omgaan dan je tot nu toe hebt geprobeerd.

Wat je meeneemt uit zo’n ervaring, is vaak niet alleen de herinnering zelf, maar ook de manier waarop je er toen mee om moest gaan. Misschien was er niemand die het zag, of werd het niet erkend. Misschien moest je jezelf bij elkaar rapen, doorleven, doorgaan, want dat doen mensen nou eenmaal. En nu, jaren later, is het misschien nog steeds alsof dat deel van jou daar is blijven steken. Alsof er een klein jongetje ergens in je systeem zit dat nog steeds de klap voelt en niet weet hoe hij verder moet.

Je zegt dat je psychosegevoeligheid hebt en clozapine gebruikt. Die combinatie van trauma en psychosegevoeligheid is niet zeldzaam, maar wel een ingewikkelde. Trauma kan een soort breuk in de realiteit veroorzaken, een gevoel dat de wereld niet helemaal veilig is, dat je hoofd soms zijn eigen paden bewandelt. En als je dan een middel als clozapine gebruikt, dan kan dat aan de ene kant helpen bij de psychotische kant van dingen, maar aan de andere kant misschien niet veel doen aan dat onderliggende trauma. Of zelfs het gevoel geven dat je “afgevlakt” raakt, terwijl die oude pijn nog ergens suddert.

Misschien heb je in je behandeling al gekeken naar traumaverwerking, maar als dat nog niet gebeurd is zou je kunnen denken aan iets wat meer met het lichaam werkt. Trauma is vaak niet alleen een herinnering in je hoofd, maar iets wat vastzit in je zenuwstelsel, in je ademhaling, in hoe je op stress reageert. Iets als trauma-gerelateerde tension-release oefeningen of lichaamsgerichte therapie kan helpen om die spanning langzaam los te laten zonder dat je alles opnieuw hoeft te doorleven. Soms helpt het om het niet alleen cognitief te snappen, maar het ook fysiek een plek te geven.

En dan de vraag waar je misschien geen zin in hebt, maar die toch belangrijk is: hoe ga je om met suïcidale gedachten? Want als die er toen waren, en misschien later nog wel eens terugkwamen, dan is dat iets waar je mee moet leren omgaan op een manier die je niet verder kapotmaakt. Misschien helpt het om niet te denken in termen van “ik moet beter worden” maar meer “hoe kan ik ruimte maken voor alles wat ik voel, zonder dat het me opslokt?”. En ja, dat is geen simpele vraag. Maar het is er een die het waard is om te onderzoeken.

Misschien kun je ook eens praten met een ervaringsdeskundige. Niet om advies te krijgen, maar om gewoon eens met iemand te spreken die ook zoiets heeft meegemaakt en weet hoe rauw en absurd het kan voelen om een trauma mee te slepen terwijl de wereld gewoon doorgaat. Je kunt op onze sociale kaart kijken of er iemand is die je aanspreekt.

Ik hoop dat je ergens iets uit dit verhaal haalt dat een klein stapje in een andere richting is. Niet meteen een oplossing, maar een idee, een mogelijkheid, iets om over na te denken. Je hebt die schokkende ervaring overleefd, en nu is de vraag hoe je niet alleen overleeft, maar ook iets vindt dat het leven weer draaglijker maakt.

Hope this helps, en kijk ook vooral bij de informatie hieronder. En als je behoefte hebt aan meer intensief contact, dan kun je ook naar de chat op PsychoseNet.

Greetz Jim

NB Bespreek verandering van medicatie altijd eerst met je voorschrijvende arts, ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van mijn adviezen. Bedenk je dat mijn adviezen altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Ik heb je immers niet persoonlijk onderzocht.

EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:

  • Wil je met iemand chatten? Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
  • Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet? Kijk hier voor informatie.
  • Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen? Kijk dan naar ons WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN, gemaakt door het UMC Utrecht en het User Research Centre, over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deze webinar is te zien op YouTube in twee delen: Deel 1 en Deel 2. In dit webinar wordt uitleg gegeven over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deel 1 is vooral voor afbouwers; deel 2 vooral voor voorschrijvers. Beide delen duren ongeveer 40 minuten. Er is een inhoudsopgave die kan worden gebruikt om snel bepaalde delen van de uitleg te vinden of terug te kijken. Om de inhoudsopgave te zien moet het webinar vanuit YouTube worden bekeken en moet de beschrijving die YouTube geeft worden uitgeklapt. Met behulp van de instellingen in YouTube kan het webinar ook met (automatisch gegenereerde) ondertiteling worden bekeken.
  • Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan mijn mini-college.
  • Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan mijn mini-college hierover.
  • Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is “in je hoofd”, wat is het dan wel? Als je dat wil weten, kijk dan mijn mini-college: WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan?
  • Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
  • Wil je een PERSOONLIJK ADVIES BIJ HET KIEZEN VAN EEN AFBOUWSCHEMA? Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt.
  • Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik hiertoe de KNMP-rekenhulp.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
  • Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van persoonlijk herstel? Kijk dan onze animatie hierover als een introductie.
  • Ben je op zoek naar de JUISTE HULP? Kijk dan op de sociale kaart op PsychoseNet (MIND ATLAS).
  • Ben je op zoek naar LOTGENOTENCONTACT BIJ MEDICATIEAFBOUW? Ga dan naar de Vereniging Afbouwmedicatie.
  • Ben je op zoek naar traumawebsites, kijk dan op traumanet of stichting trauma en dissociatie.
Beantwoord door: Jim van Os op 16 februari 2025

Gerelateerd

Meer over

suïcidaal
Trauma

Lees ook