Machteld Marcelis is psychiater en hoogleraar Transdiagnostiek in de Psychiatrie, bij de Vakgroep Psychiatrie & Neuropsychologie van de Universiteit Maastricht. Tevens is zij werkzaam bij GGzE.
Ik slik al meer dan 30 jaar Seroxat 30 mg. Door een hele nare gebeurtenis heb ik de afgelopen weken weer heel veel paniekaanvallen en depressieve klachten. Ook slik ik alprazolam af en toe als ik het echt niet meer volhoud.
Kan het zijn dat de Seroxat niet meer werkt, of omhoog moet? Volgens mijn huisarts is 30 mg al de maximale dosering.
Ik ben echt wanhopig!
Beste C.,
Ten eerste kan het inderdaad zo zijn dat, als je een heel heftige of traumatische gebeurtenis meemaakt, klachten van paniek of depressie terugkomen terwijl je al jaren stabiel was. In feite speelt dan de gevoeligheid voor die klachten weer op door een trigger in de omgeving. Je kunt dan, wel altijd in overleg met een arts of psychiater, proberen of een kleine ophoging van de Seroxat helpend is. Ik zou je daarom willen adviseren het gesprek nog eens aan te gaan met de huisarts, om elkaars overwegingen goed te begrijpen en om te kijken of je samen tot een beslissing kan komen die jouw wanhoop wegneemt. Je kunt je ook laten doorverwijzen naar een psychiater.
Ten tweede is het goed om te weten dat, als niet de (acute) stress een oorzaak van de terugkeer van klachten is, het soms zo is dat door langdurig gebruik van de SSRI (zoals Seroxat) de werkzaamheid van het middel verandert. Dit komt doordat er bijvoorbeeld minder serotoninereceptoren aangemaakt worden of doordat ze minder gevoelig zijn geworden over de jaren. Je kunt dit zien als een soort tolerantie (ook wel tachyphylaxis genoemd). Het lichaam past zich in feite aan de medicatie aan. Het gevolg is dat de dosis Seroxat na verloop van tijd minder effectief wordt. Angst, paniek of stemmingsklachten kunnen dan terugkeren.
Ook in dit geval kan je, in overleg met een arts/psychiater, proberen of een iets hogere dosis Seroxat dit kan opvangen.
Let wel: het is echter niet altijd het geval dat ophoging van de medicatie succesvol is (zeker in het tweede geval hoeft dit niet zo te zijn). Dan kan een switch naar een ander type medicijn (bijvoorbeeld een SNRI) overwogen worden. Ook is van belang dat andere, niet-medicamenteuze strategieën overwogen worden. Het hoeft niet altijd medicatie te zijn, ook andere interventies kunnen helpend zijn. Veel mensen hebben bijvoorbeeld baat bij een vorm van gespreks/psychotherapie, traumatherapie, Acceptance and Commitment Therapy (ACT), lichaamsgerichte therapie en/of leefstijlaanpassingen.
Hopelijk kan je dit gebruiken om met jouw arts of psychiater de opties door te spreken en de voor jou best passende keuze te maken.
Veel sterkte!
Hartelijke groet,
Machteld
