Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste Jim,
Ik zit nu in een depressie van drieënhalf jaar en ik ben nog helemaal niet mijzelf.
Vroeger was ik gezellig, praatte ik veel, maakte ik grapjes en hield ik ervan om sociaal te zijn. Nu trek ik mij terug, ben ik ontzettend stil en heb ik nergens zin in.
Komt het nog goed met mij, en word ik weer mijn oude zelf? Het duurt al zo lang…
Bedankt!
Beste R., dank voor je vraag!
Het klinkt alsof je jezelf flink kwijt bent geraakt in deze lange periode van somberheid. Dat kan zo zwaar zijn hè, om steeds maar weer te hopen dat het beter wordt terwijl het voelt alsof het maar niet opschiet. En dan die vraag: word ik ooit weer zoals vroeger? Dat raakt echt aan iets heel wezenlijks.
Laat ik meteen maar zeggen: ja, het kan beter worden. Maar – en dit is misschien niet wat je wilt horen – het is niet zeker dat je helemaal precies teruggaat naar hoe je vroeger was. Dat betekent trouwens niet dat je voor altijd stil en teruggetrokken zult blijven. Wat vaak gebeurt na zo’n diepe dip is dat mensen zichzelf opnieuw uitvinden. Het wordt een soort “R. 2.0”: anders, maar nog steeds jouw versie van jezelf. Misschien ontdek je nieuwe kanten van jezelf waar je nu nog niet eens aan denkt.
Die depressie van drieënhalf jaar is echt pittig, en ik vermoed dat de combinatie van bipolaire stemmingsgevoeligheid, medicatie en hoelang je er al mee worstelt een rol speelt. De medicatie doet natuurlijk iets met je hersenen en je hele systeem. Soms kan medicatie wel stabiliseren, maar het haalt ook de scherpe randjes van je emoties af, waardoor je je afgevlakt kunt voelen. Dit is iets wat je voorzichtig kunt bespreken met je behandelaar, misschien zelfs kijken of je de dosis of combinaties kunt finetunen. Bijvoorbeeld heel langzaam afbouwen of bijstellen met behulp van taperingstrips als dat nodig is. Dat kan de emotionele ruimte weer wat teruggeven, maar doe dit altijd met goede begeleiding.
Wat verder belangrijk is, is dat herstel niet alleen om medicatie gaat. Het gaat ook om hoe je jezelf opnieuw leert zien en wat je weer in beweging brengt. Misschien kun je iets doen met lichaamsgerichte therapie of mindfulness – niet als snelle oplossing, maar om stapje voor stapje weer te landen in je lijf en in het moment. Soms helpt het ook om met kleine dingen te beginnen: een wandeling, een hobby oppakken, of zelfs maar een paar minuten bewust ademhalen.
En dat “stil en teruggetrokken zijn”, is eigenlijk een soort beschermingsmechanisme. Je brein en je ziel zeggen: even geen ruis meer, even tot rust komen. Dat is niet per se slecht, het is gewoon een fase. Maar langzaam kun je weer experimenteren met wat wél goed voelt. Probeer niet te forceren dat je “gezellig” of “grappig” moet zijn, maar kijk of je kleine momenten kunt vinden waarin je een beetje van jezelf terugziet. Soms begint het met zoiets simpels als lachen om een stomme grap op tv. Het gaat om dat vonkje.
Wat betreft die vraag of je jezelf ooit weer helemaal wordt: wat als je dat loslaat? Wat als je de oude R. niet hoeft te worden, maar in plaats daarvan gaat ontdekken wat deze nieuwe versie van jezelf allemaal kan en mag? Dat klinkt misschien zweverig, maar het kan bevrijdend zijn om jezelf niet te vergelijken met wie je vroeger was. Het leven verandert ons allemaal, en dat is oké.
Tot slot: vergeet niet dat er zo veel mogelijk is. Zoek steun, blijf praten met je behandelaar en eventueel een ervaringsdeskundige, en probeer ook eens te kijken naar herstelgroepen of een herstelacademie. Het is soms even zoeken, maar je hoeft het echt niet alleen te doen.
Hope this helps en blijf vooral nieuwsgierig naar wat er nog mogelijk is. Kijk ook naar de informatie hieronder, en als je meer intensief contact wil of gewoon even wil ‘praten’, kom dan gerust langs op onze chat.
Greetz Jim
NB Bespreek verandering van medicatie altijd eerst met je voorschrijvende arts, ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van mijn adviezen. Bedenk je dat mijn adviezen altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Ik heb je immers niet persoonlijk onderzocht.
EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:
