Hi Clara,
Tijdens mijn tweede psychose heb ik last gekregen van spanning en angst in verschillende situaties (de supermarkt, kapper, aan tafel eten, trein en bus). Vooral situaties waar je niet snel weg kan.
Ik heb ook een waan gehad en daarbij angst ervaren toen ik met iemand een-op-een zat waardoor ik nu veel angst en spanning ervaar als ik met mensen een-op-een zit (dit vermijd ik eigenlijk).
Nu wil ik hier graag vanaf komen. Ik heb met een psycholoog een keer hierover gesproken, en zij adviseerde om dingen gewoon te doen (exposure). Met sommige dingen is dit wel gelukt en werd de spanning en angst ook minder of verdween zelfs helemaal. Maar voor een aantal dingen heb ik nog steeds spanning en angst, met name een-op-een samenzijn met iemand.
Wat zou ik allemaal kunnen doen om van deze spanning en angst af te komen?
Dank u wel.
Antwoord
Beste J.,
Je schrijft dat je eerder onder invloed van de psychose een angstige ervaring hebt gehad in een situatie waarbij je ergens met iemand een-op-een zat. En hebt later de conclusie getrokken dat je toen een waanidee had over die persoon en over die situatie. Een waanidee wat je erg angstig heeft gemaakt. Klopt dat zo?
Daarna is kennelijk elke een-op-eensituatie voor jou bedreigend geworden. Bij iedere angstbehandeling komt inderdaad exposure om de hoek. Waarbij het gaat om het uitdagen van angstige verwachtingen die zijn ontstaan na een nare gebeurtenis die in je geheugen ligt opgeslagen. Maar nu ook blijven optreden in situaties die veilig zijn. Vals alarm dus eigenlijk.
Ook tijdens psychose kunnen mensen gebeurtenissen meemaken die heel schokkend kunnen zijn. Bijvoorbeeld hallucinaties ervaren zoals nare stemmen of zoals jij beschrijft angstige overtuigingen. Bijvoorbeeld dat iemand je kwaad wil doen, je gedachtes kan lezen et cetera. Dit soort gedachten had ik zelf toen ik psychotisch was. Hoewel je later dan kan bedenken dat wat je toen dacht niet klopte, kan die ervaring toch nog steeds zorgen voor spanning, angst en vermijding.
Soms is de ervaring zo heftig geweest dat mensen er PTSS-klachten aan overhouden. Het kan verstandig zijn om dat uit te laten zoeken door een psycholoog, vaak wordt het bij mensen met psychosegevoeligheid niet uitgevraagd. Terwijl het goed behandelbaar is met EMDR of imaginaire exposure.
Als dat niet het geval is, kom je uit bij exposure, waarbij het wel helpend is om daar met een therapeut samen aan te werken. Jouw angstige verwachtingen breng je dan samen precies in kaart en vervolgens ga je je begeven in de gevreesde situaties. Zo bouwt je geheugen steeds meer bewijs op dat het veilig is om in een-op-eensituaties met anderen te zijn. En daardoor wordt je angstige verwachting steeds opnieuw ontkracht en zal je angst en spanning afnemen. het kost wat aan inspanning, maar dan heb je ook wat!
Daarnaast kan het ook erg prettig en steunend zijn om met lotgenoten contact te hebben. Door het herkennen van dingen die je tijdens een psychose meemaakt of als je aan het herstellen bent, voel je je vaak minder alleen. En kan je elkaar steunen in je herstelproces. Dat kan ook echt helpen om met je angst om te gaan.
Hopelijk heb jij hier iets aan.
Met hartelijke groet,
Clara Koek
Beantwoord door: Clara Koek op 12 januari 2024
