Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Wanneer je stemmen hoort, ben je toch niet per se psychotisch?

Vraag

Hoi Jim,

Wanneer je stemmen hoort, ben je niet per se psychotisch toch?

En de stemmen hoeven toch ook niet van jou te komen?

Ik hoor al jaren stemmen. Ik zie het als intrusies. Die van mensen komen met meestal niet integere bedoelingen. Ik hoor soms hele conversaties en denk dan: waarom zijn mensen zo met anderen bezig? Als het respectvol en integer kan, vind ik het niet erg. Maar dat is zeldzaam volgens mij.

Ik hoor ook dingen die niet echt in mijn vocabulaire voorkomen. Zoals ‘ik weet het, het is een guilty pleasure’ of ‘het toonbeeld van beminnelijkheid’. Deze woorden zou ik nooit verzinnen.

Ik weet zeker: het komt van buitenaf, de technologie heeft het erger gemaakt. Er is meer mogelijk. Privacyschending. Met een gebrek aan integriteit kun je gevoelige mensen gek maken.

Tja, dan kun je zeggen: “dat is psychotisch”. Zo word je altijd gezien. Ik baal ervan en ben het er niet mee eens, maar het tegendeel bewijzen kan ik niet. Ik heb het label ‘psychotische stoornis‘ gekregen, waar ik heel erg van baal. Al kan ik niet ontkennen dat ik periodes heb gekend dat ik op ’t randje was. Maar ‘psychotische stoornis’, nee…

En dan nog iets: wanneer ik in Frankrijk ben, heb ik nauwelijks of geen last meer van stemmen. Wel een keer toen er van alles gebeurde, toen hoorde ik ook bij het ontwaken hele conversaties in het Frans.

Groetjes en een fijne dag nog!

Y.

Antwoord

Hey Y.,

Dank voor je zeer inzichtelijke beschrijving en redenering!

Om te antwoorden, hier een aantal dingen die denk ik van toepassing zijn.

  1. De diagnose van stemmen horen is…..stemmen horen! We creëren een groot probleem als we er andere woorden voor gaan verzinnen die ver staan van de ervaring, zoals ‘psychose’ of ‘schizofrenie‘. Dit maakt het alleen maar abstract, ingewikkeld en onoverzichtelijk want het gaat primair natuurlijk om de ervaring die mensen hebben, en die ervaring is: stemmen horen. Dus met dit inzicht kunnen we meteen de kwestie van wel of niet psychotisch vergeten. Iemand die stemmen hoort heeft de diagnose stemmen horen. Het woord ‘psychotisch’ voegt niets nuttigs toe en maakt het alleen maar nodeloos ingewikkeld en leidt af van waar mensen last van hebben.
  2. Als je stemmen hoort, hoor je ook daadwerkelijk stemmen, net zoals je andere mensen hoort praten als je in gezelschap verkeert. Maar aangezien er niemand is en je toch stemmen hoort, ga je op zoek naar verklaringen. Dat is op zich heel gezond en aangezien je de stemmen hoort als van buiten jezelf is het vrij logisch dat je gaat denken dat het van buitenaf komt en via technologie gaat. Dat is op zich een vrij logische en ‘gezonde’ gedachte (ook zullen de meeste niet-stemmenhoorders het niet met je eens zijn en je ‘psychotisch’ noemen).
  3. Mensen die stemmen horen rapporteren inderdaad dat de stemmen dingen zeggen op een manier die ze zelf nooit zouden verzonnen hebben, of een inhoud hebben die ze zelf nooit zouden hebben aangesneden. Op zich sluit dat echter niet uit dat de stemmen toch een product van je eigen hersenen zijn, want in die hersenen zit niet alleen opgeslagen wat jij allemaal eerder in je leven hebt gezegd, maar ook wat andere mensen hebben gezegd, op hun geheel eigen manier. Daar heeft je geheugen toegang toe. Je hersenen kunnen dus van alles ‘maken’ op een manier dat het andere mensen nabootst. Ik zeg niet dat dat zo is bij jou, maar je kan het niet uitsluiten denk ik.
  4. Dat je in Frankrijk minder last van de stemmen hebt toont dus aan dat de context belangrijk is. De vraag is dus: wat is het in de context van Frankrijk dat de stemmen daar minder te melden hebben?
  5. Uiteindelijk gaat het bij stemmen horen om: wat is je relatie met de stemmen? Hoe krijg je de verhouding tussen jezelf en de stemmen geoptimaliseerd? Hiertoe is het nodig dat je de stemmen gaat begrijpen, wat ze willen, wat ze betekenen, hoe je ermee kan onderhandelen. Op die manier krijg je een proces dat ze meer onderdeel worden van je eigen bewustzijn en je ze meer gaat horen als van jezelf. Als behorend tot je eigen mentale ruimte. Dit heet integratie.
  6. Vaak betekent stemmen horen dat er sprake is geweest van trauma’s vroeger en dat je stemmen onderdeel zijn van overlevingsmechanismen naar aanleiding van de trauma’s. Is dat bij jou mogelijk het geval?

Enfin, zoiets als reflectie Y.,

Greetz Jim

Beantwoord door: Jim van Os op 4 juni 2024

Gerelateerd

Meer over

Stemmen horen
stemmen horen

Lees ook