Clara Koek is psycholoog en psychotherapeut, werkzaam bij GGZ-NHN, en tevens ervaringsdeskundig op het gebied van psychosegevoeligheid. Ze schrijft regelmatig blogs voor PsychoseNet.
Beste Clara,
In de afgelopen jaren heb ik twee ernstige psychosen gehad. Nu blijf ik gevoelig reageren bij lichte of matige spanningen. Bij de minste stress heb ik weer psychotische klachten.
Is dit normaal en hoort dit erbij?
Momenteel krijg ik nog hulp van een FACT-team.
Met vriendelijke groet,
E.
Beste E.,
Het herstelproces van mensen met psychosegevoeligheid is nooit een rechte lijn naar boven en is ook voor iedereen weer anders. Het is wel zo dat de meeste mensen in de loop van de tijd beter kunnen leren met hun gevoeligheid om te gaan. Dat kan bijvoorbeeld betekenen een andere verdeling van activiteit en rust/ontspanning. Of op werkgebied of opleiding andere keuzes maken, je doelen bijstellen. Ook kunnen therapieën helpen.
Omgaan met psychosegevoeligheid hoeft niet per se te betekenen dat alle symptomen weg zijn. Bijvoorbeeld, mensen kunnen stemmen blijven horen die angst geven of negatieve gedachten hebben over zichzelf of anderen. Maar er zijn therapieën (CGT-p) waarbij je leert daar anders mee om te gaan zodat het je minder hindert in je dagelijks leven en de doelen die je wil bereiken.
Ook kan contact met een ervaringsdeskundige of lotgenoten helpen. Door ervaringen te delen en te luisteren naar anderen met soortgelijke ervaringen voel je je minder alleen, en krijg je ook meer inzicht in jezelf. Iets als WRAP (Wellness Recovery Action Plan) kan hier goed bij helpen.
Uiteindelijk gaat het erom je eigen gebruiksaanwijzing zo goed mogelijk te leren kennen, wat werkt voor jou om je goed te blijven voelen. Bij de een gaat dat meer met vallen en opstaan dan bij de ander.
Vroeger werd aan mensen met psychosegevoeligheid geadviseerd om stress zoveel mogelijk te vermijden. Dat maakte dat mensen niks meer durfden te proberen en zichzelf steeds meer als incapabel gingen zien (zelfstigma). Inmiddels weten we dat veel mensen met psychosegevoeligheid gewoon mee kunnen doen in de samenleving. Door (vrijwilligers)werk, opleiding, sport of andere activiteiten. Net als bij ieder ander levert dit voldoening op – structuur, contacten, zelfwaardering – en dat kan je juist ook weerbaarder maken.
Begrijpelijk is dat mensen angst kunnen ontwikkelen om weer in een psychose te belanden, toch is het niet verstandig om vanuit die angst allerlei zaken uit de weg te gaan. Maar met begeleiding juist weer dingen uit te gaan proberen en verwachtingen te toetsen. Want het ervaren van stress en bepaalde symptomen hoeft nog niet te betekenen dat je weer in een volle psychose gaat belanden.
Ik hoop dat je hiermee verder kunt.
Met vriendelijke groet,
Clara Koek
