Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Ik moet wisselen van antipsychoticum. Ik slik nu 6 mg perfenazine. De keuze is Haldol of Risperdal.
Wat is een goed switchschema, en kan ik zonder problemen switchen?
Hoelang moet ik hierover doen?
Kun je bij een geleidelijke switch psychotisch worden door de verandering?
Groetjes,
D.
Hey D.,
Dank voor vraag. Belangrijke kwestie.
Het veranderen van antipsychoticum moet uiteraard zorgvuldig worden overwogen en begeleid door een psychiater of andere gekwalificeerde zorgverlener, aangezien de effecten en mogelijke bijwerkingen sterk kunnen variëren afhankelijk van het individu en de specifieke medicijnen. Maar lijkt bij jou goed te zitten.
Perfenazine, Haldol (haloperidol) en Risperdal (risperidon) behoren tot verschillende klassen van antipsychotica, waarbij perfenazine en haloperidol als typische antipsychotica worden beschouwd, en risperidon behoort tot de atypische antipsychotica. Het overstappen tussen deze medicijnen vereist zorgvuldige planning om bijwerkingen te minimaliseren en ervoor te zorgen dat de nieuwe medicatie effectief is.
Er is helaas geen one-size-fits-allschema voor het wisselen van antipsychoticum, omdat het afhangt van verschillende factoren, waaronder de huidige dosering, de reactie van de patiënt op de medicatie, de reden voor de verandering, en de aanwezigheid van eventuele bijwerkingen. Hier zijn enkele algemene overwegingen om rekening mee te houden sowieso:
Geleidelijke verlaging. Vaak wordt aangeraden om de huidige medicatie geleidelijk te verminderen om ontwenningsverschijnselen te voorkomen, vooral bij medicijnen met een hoog risico op onttrekkingssymptomen.
Overlapping. In sommige gevallen kan het nuttig zijn om de nieuwe medicatie geleidelijk te introduceren terwijl de oude medicatie wordt verminderd, wat een overlapping van medicijnen kan inhouden. Dit moet zorgvuldig worden beheerd om het risico op bijwerkingen te minimaliseren.
Observatie & monitoring. Tijdens de overgangsperiode is het belangrijk om nauwlettend te worden geobserveerd door een zorgverlener om de reactie op de nieuwe medicatie te beoordelen en eventuele bijwerkingen of symptomen van de aandoening die behandeld wordt, zoals psychose, te monitoren. Denk ook aan het inschakelen van je resourcegroep (als je die nog niet hebt kun je overwegen er een te maken).
Duur. De duur van de overgang kan variëren: sommige switches kunnen binnen enkele weken worden gedaan, terwijl andere geleidelijker moeten gebeuren, vooral als er een hoog risico is op bijwerkingen of als de patiënt gevoelig is voor veranderingen in medicatie.
En ja, niets is risicoloos en het is daarom mogelijk om tijdens de verandering van medicatie psychose-achtige symptomen te ervaren, vooral als de overgang te snel gebeurt of als de nieuwe medicatie niet even effectief is in het beheersen van de symptomen.
Het is belangrijk om deze verandering niet in je uppie door te voeren, maar in nauw overleg met je behandelend psychiater, die een gepersonaliseerd plan kan opstellen op basis van je specifieke situatie en behoeften. Bespreek je zorgen en eventuele eerdere ervaringen met medicatieveranderingen met je psychiater om het beste pad voorwaarts te bepalen.
Ook je resourcegroep kan meekijken uiteraard.
Hope this helps!
Greetz Jim
