Komt psychosegevoeligheid overeen met syndroom van salience?

Antwoord

Hey K., dank voor je vraag!

Het idee van salience dat je psychiater noemde heeft inderdaad te maken met psychosegevoeligheid, en ik zal proberen het een beetje in mensentaal uit te leggen, want de term “salience” klinkt misschien een beetje mysterieus. In feite gaat het over de manier waarop je brein betekenis geeft aan dingen in je omgeving. Bij psychosegevoeligheid kan het gebeuren dat je brein ineens bepaalde prikkels of gebeurtenissen heel belangrijk maakt, alsof het een soort spotlight op iets zet dat normaal gesproken niet zo bijzonder zou zijn. Dit is eigenlijk wat men bedoelt met het “syndroom van abnormale salience”. Je gaat verbanden zien of betekenis geven aan dingen die anderen misschien helemaal niet opmerken, en dat kan leiden tot gevoelens van verwarring of zelfs wanen als het heel intens wordt.

Dus ja, het idee van abnormale salience sluit eigenlijk heel goed aan bij psychosegevoeligheid, omdat het in beide gevallen gaat over het brein dat soms wat “te ver” gaat in het zoeken naar betekenis of het leggen van verbanden. Maar hey, iedereen is tot op zekere hoogte psychosegevoelig, het is alleen dat de gevoeligheid bij de een meer geprikkeld kan worden dan bij de ander, afhankelijk van stress, slaaptekort, of zelfs bepaalde levensgebeurtenissen.

Dan je tweede vraag, over psychosegevoeligheid en dwanggedachten: er is zeker een link, maar het is niet zo dat iedereen met psychosegevoeligheid ook dwanggedachten heeft, of andersom. Dwanggedachten komen vaak voort uit angstgevoeligheid en het gevoel dat je iets moet controleren of voorkomen. Maar omdat zowel psychosegevoeligheid als dwanggedachten te maken hebben met hoe je hersenen omgaan met gedachten en betekenisgeving, kunnen ze soms samen voorkomen. Bijvoorbeeld, als je brein te veel betekenis geeft aan een gedachte (dwanggedachten), kan dat leiden tot angst en vermijding. Als die gedachten te ver gaan, kan het soms overlopen in een meer psychotisch proces waar de grenzen tussen wat “echt” is en wat een gedachte is, vervagen.

NB soms kunnen dwangedachten bij psychose ontstaan door de antipsychotische medicatie, die soms dwang heeft als bijwerking. Belangrijk om aan te denken altijd.

Het is dus niet zo dat ze altijd hand in hand gaan, maar het is zeker mogelijk dat iemand met psychosegevoeligheid ook worstelt met dwanggedachten. Het mooie van werken aan herstel is dat je kunt leren om je anders te verhouden tot die gedachten, zodat ze niet meer zo’n grote macht over je hebben. Dit kan bijvoorbeeld met mindfulness, lichaamsgerichte therapie, of oefeningen zoals ACT, waarbij je leert om wat meer ruimte te maken voor je gedachten zonder er meteen iets mee te moeten doen.

Hope this helps en als je meer wilt weten, kijk vooral even bij de info hieronder. Er is echt nog veel meer over te zeggen, kijken en lezen!

Greetz Jim

EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:

• Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
• Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen? Kijk dan naar ons WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN, gemaakt door het UMC Utrecht en het User Research Centre, over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deze webinar is te zien op YouTube in twee delen: Deel 1 en Deel 2. In dit webinar wordt uitleg gegeven over afbouwen van psychiatrische medicaties. Deel 1 is vooral voor afbouwers; deel 2 vooral voor voorschrijvers. Beide delen duren ongeveer 40 minuten. Er is een inhoudsopgave die kan worden gebruikt om snel bepaalde delen van de uitleg te vinden of terug te kijken. Om de inhoudsopgave te zien moet het webinar vanuit YouTube worden bekeken en moet de beschrijving die YouTube geeft worden uitgeklapt. Met behulp van de instellingen in YouTube kan het webinar ook met (automatisch gegenereerde) ondertiteling worden bekeken.
• Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan mijn mini-college.
• Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan mijn mini-college hierover.
• Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is “in je hoofd”, wat is het dan wel? Als je dat wil weten, kijk dan mijn mini-college: WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan?
• Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
• Wil je een gratis advies op maat om AF TE BOUWEN MET EEN TAPERINGSTRIP? Maak gebruik van de mogelijkheid om een advies te vragen bij de Regenboogapotheek over hoe je af moet bouwen. Je krijgt dan via de mail een adviesformulier dat de huisarts alleen maar hoeft te ondertekenen voor de aanvraag van een taperingstrip conform het advies. Dit is reuzehandig want huisartsen vinden het vaak heel ingewikkeld om een taperingstrip voor te schrijven.
• Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik hiertoe de KNMP-rekenhulp.
• Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
• Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
• Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van persoonlijk herstel? Kijk dan onze animatie hierover als een introductie.
• Ben je op zoek naar de JUISTE HULP? Kijk dan op de sociale kaart op PsychoseNet (MIND ATLAS).
• Ben je op zoek naar LOTGENOTENCONTACT BIJ MEDICATIEAFBOUW? Ga dan naar de Vereniging Afbouwmedicatie.