Antwoord
Beste C.,
Dank je wel voor je vraag! En wat een mooie, eerlijke en ook nuchtere schets geef je van je reis met die dwanggevoeligheid van je. Je zit met je neus bovenop je eigen proces – soms tot vervelens toe natuurlijk, zeker als de OCD zich weer even op de voorgrond dringt als een onuitgenodigde gast op je feestje – maar wat een veerkracht en inzicht spreekt eruit.
Je vraag is eigenlijk een hele existentiële in vermomming: “Ben ik degene die herstelt, of is het de medicatie die mij redt?” En tsja, dat is natuurlijk een beetje alsof je vraagt of het de fiets is die je vooruitbrengt of je benen. Je hebt de fiets misschien nodig gehad, maar als jij zelf niet trapt gebeurt er niks. En soms kun je zelfs verder lopen zónder fiets, als je benen sterker zijn geworden.
Over die clomipramine: wat jij nu beschrijft – een paar maanden na halvering tóch weer een opleving van OCD-symptomen – dat is zó herkenbaar. Niet per se als een medicatieterugval, maar meer als iets dat hoort bij het ‘herijken’ van je brein. Want wat er vaak gebeurt bij langdurig gebruik van medicatie zoals clomipramine, is dat je hersenen zich gaan aanpassen – er ontstaat iets wat we noemen ‘oppositional tolerance’. Je lijf denkt: Aha, jij probeert me te dempen met serotonine? Dan pomp ik wel wat minder van mijn eigen voorraad. En dus, als je afbouwt, dan is dat niet gewoon “minder medicijn = minder effect” maar eerder “minder medicijn = zenuwstelsel moet zich heruitvinden”. En dat kost tijd. En dát is waarom die terugvalmomentjes vaak niet meteen komen na de afbouw, maar pas maanden later. Precies zoals jij nu merkt.
Het punt is: dat betekent niet automatisch dat je terug moet naar de oude dosis. Het kan juist ook betekenen dat je in een overgangsfase zit waarin je brein weer leert om zélf de boel te reguleren – zonder het extra zetje van clomipramine. En ja, dat gaat dan even schokkerig. Je voelt je dan kwetsbaarder, twijfelt aan je kracht, en de OCD denkt: aha, nu kom ik weer even langs. Maar dat hoeft niet te betekenen dat je terugglijdt in een volledige episode. Dit zou ook gewoon zo’n “tussenfasewankelheid” kunnen zijn.
En eerlijk gezegd… als jij tijdens festivals géén last had van OCD, dan zegt dat echt heel veel. Dat je systeem het kán. Dat je reserves hebt. Dat het brein weer dingen aan het overnemen is die eerder werden uitbesteed aan de pillen. En dat betekent dus ook dat je deze huidige golf misschien helemaal niet hoeft te “behandelen” met méér medicatie, maar misschien met een andere houding.
Wat voor houding dan? Nou, eentje van: ah, daar is ie weer, die oude dwangvriend. Niet: oh nee, ik ga terugvallen, maar meer: hé, blijkbaar is er even wat stress en spanning, en dit is hoe mijn brein probeert om daar grip op te krijgen – met intrusies. Je hoeft ze niet weg te duwen, je hoeft ze ook niet te gehoorzamen. Je kunt leren dansen met ze. En daar komen dingen als ACT (oftewel: accepteren, niet wegduwen, en tóch doen wat waardevol is) goed van pas.
Sowieso zou ik je willen aanraden om, in plaats van de medicatie meteen weer op te hogen, juist te kijken of je dit moment kunt gebruiken als een oefenmoment in vertrouwen. Vertrouwen in jezelf, in je veerkracht, in het feit dat je dit al zo vaak hebt uitgezeten. En dat je mag kiezen voor het scenario waarin jij sterker bent dan die 37.5 mg clomipramine.
Wat je kunt doen? Nou ja, twee dingen misschien: (1) geef jezelf nog even tijd – het is pas vijf maanden na halvering – je brein is nog bezig met aanpassen, en (2) kijk of je op andere manieren meer rust in je systeem kunt brengen. Denk aan dingen als structuur, slaap, lichaamswerk, meditatie, wandelen, en ook: stoppen met jezelf te beoordelen op “hoe het nu gaat” maar jezelf wat meer volgen alsof je een documentaire aan het kijken bent. Gewoon: nieuwsgierig observeren zonder te oordelen.
Als het écht uit de hand loopt – stel je OCD explodeert in mate en intensiteit en je komt er echt niet meer uit – dan kun je altijd weer even tijdelijk ophogen. Maar doe dat dan als bewuste keuze, niet vanuit paniek of de gedachte dat jij het zonder pillen niet kunt. Want geloof me, jij bent meer dan capabel.
En wil je echt een afbouw op maat (mocht je clomipramine nog verder af willen bouwen): dit formulier is superhandig en scheelt je huisarts een hoop gepuzzel.
Hope this helps, en kijk vooral verder op PsychoseNet want daar is nog veel meer te kijken en lezen. Voor meer intensief contact kun je ook terecht op onze chat.
Greetz Jim
Beantwoord door: Jim van Os op 4 april 2025
