Welke therapie is het meest geschikt bij CPTSS?

Antwoord

Hey A.,

Je taal verraadt dat je een echt zware tijd achter de rug hebt en nog steeds flink aan het vechten bent met de nasleep daarvan. Het is begrijpelijk dat je je soms hopeloos of vast voelt zitten, zeker als je na jaren therapie niet de vooruitgang voelt die je had gehoopt. Complexe PTSS, vooral als KOPP-kind, brengt zulke diepe en ingewikkelde lagen met zich mee dat het soms een lange en moeilijke reis is om te herstellen.

Eerst en vooral, het is mogelijk om beter te worden en om te leren omgaan met de triggers, ook al kun je de herinneringen zelf niet uitwissen. Therapie kan je helpen om de herinneringen een plek te geven zodat ze minder invloed hebben op je dagelijkse leven. Je zegt dat je al een lange tijd in therapie bent met exposure in schrijfvorm, maar geen vooruitgang merkt. Het kan zijn dat deze vorm van therapie niet helemaal past bij wat jij nodig hebt, of dat het tijd is om iets anders te proberen.

Voor complexe PTSS zijn er verschillende therapievormen die effectief kunnen zijn. Lichaamsgerichte therapieën kunnen echt helpen zoals mindfulness, Somatic Experiencing en sensorimotor psychotherapy. Een andere is EMDR (oftewel Eye Movement Desensitization and Reprocessing), die helpt om de lading van traumatische herinneringen te verminderen. EMDR is echter vaak niet geschikt bij complex trauma – het kan eventueel wel werken bij lichtere vormen van trauma. EMDR bij complex trauma en dissociatie is controversieel omdat het voor veel mensen onmogelijk is om terug te gaan naar het trauma op de manier die EMDR “wil”.

Een andere optie kan schematherapie zijn, die goed werkt om diepgewortelde patronen van denken en voelen die in je jeugd zijn ontstaan te veranderen. Ook therapieën gericht op het versterken van je identiteit en zelfbeeld, zoals de narratieve therapie, kunnen nuttig zijn.

De polyvagaal theorie, ontwikkeld door Dr. Stephen Porges, speelt een belangrijke rol in de lichaamsgerichte behandeling van complex trauma en dissociatie. Deze theorie gaat ervan uit dat ons autonome zenuwstelsel, dat onze onbewuste lichaamsfuncties reguleert, sterk reageert op veiligheid en gevaar. Het autonome zenuwstelsel bestaat uit drie delen: de sympatische tak, de parasympatische tak (waarvan de nervus vagus een belangrijk onderdeel is), en de oudste parasympatische tak, die de darmen reguleert. Volgens de polyvagaal theorie heeft de nervus vagus, of de ‘zwervende zenuw’, twee verschillende takken: de oudere, dorsale vagus die verantwoordelijk is voor de ‘bevries’-reactie bij overweldigende dreigingen, en de nieuwere, ventrale vagus die verantwoordelijk is voor sociale communicatie en het gevoel van veiligheid en kalmte. Deze twee takken beïnvloeden onze reacties op stress en trauma. In de context van trauma en dissociatie betekent dit dat ons lichaam kan vastlopen in een staat van hyper- of hypoarousal—constante alertheid of juist een verdoofde, teruggetrokken staat—als gevolg van onverwerkt trauma. De behandeling volgens de polyvagaal theorie richt zich op het herstellen van de balans in het autonome zenuwstelsel. Dit wordt vaak bereikt door middel van technieken die helpen het gevoel van veiligheid te versterken, zoals ademhalingsoefeningen, sociale engagementoefeningen (gebruik maken van stem en gezichtsuitdrukkingen), en andere lichaamsgerichte praktijken die de activering van de ventrale vagus stimuleren. Door het bevorderen van deze ‘veilige’ staat, kunnen cliënten met complex trauma beginnen met het herstelproces, waarbij ze leren hun lichaamssignalen te reguleren en hun vermogen tot sociaal engagement en verbinding te verbeteren. Deze aanpak helpt bij het verwerken van trauma door een dieper gevoel van veiligheid en verbinding in het lichaam te creëren, wat cruciaal is voor genezing.

Het Comprehensive Resource Model (CRM) is een therapeutische benadering speciaal ontwikkeld voor de behandeling van complex trauma en dissociatie. Het model combineert verschillende elementen uit andere therapeutische technieken, zoals neurowetenschappelijke principes, attachment theory, somatische therapie, en spirituele en energetische aspecten, om een holistische benadering te bieden. In CRM wordt er veel nadruk gelegd op het creëren van een veilige therapeutische ruimte waarbinnen cliënten toegang kunnen krijgen tot hun innerlijke hulpbronnen. Dit omvat het gebruiken van ademhalingspatronen, specifieke lichaamshoudingen, en visualisaties om de verbinding tussen lichaam en geest te versterken, wat essentieel is voor het verwerken van trauma. Het doel van CRM is om mensen te helpen hun neurobiologische systemen te stabiliseren en diep gewortelde emotionele pijn te genezen door veiligheid en verbinding in de therapie te bevorderen.

Het is ook essentieel om een therapeut te hebben die je echt begrijpt en met wie je een goede klik hebt. Dat kan een enorm verschil maken in je herstelproces. Als de huidige therapie niet werkt, is het misschien tijd om met je therapeut te bespreken wat je opties zijn om over te stappen naar een andere vorm of om extra ondersteuning te zoeken.

Wat je vader betreft, dat blijft een pijnlijk en moeilijk punt. Het kan helpen om meer over hem te weten te komen, door bijvoorbeeld met familieleden te praten of oude foto’s en brieven te bekijken, als die er zijn. Dit kan je helpen om een beter beeld te krijgen van wie hij was en hoe hij met jou omging, wat soms helpt bij de verwerking.

Je schaamte en schuldgevoelens zijn ook dingen die je in therapie kunt aanpakken. Vaak zitten deze gevoelens zo diep en zijn ze zo automatisch geworden dat het een hele opgave is om ze te veranderen, maar met de juiste ondersteuning en door hard te werken, kun je leren om jezelf op de eerste plaats te zetten en je plek in te nemen zonder je schuldig of beschaamd te voelen.

Het is moeilijk, maar je bent WEL al een heel eind gekomen. Elke stap die je zet, ook al lijkt die klein of onbeduidend, is een deel van je reis naar herstel. Wees niet te streng voor jezelf; herstel, vooral van iets zo ingewikkeld als complexe PTSS, neemt tijd en geduld.

PS dit is slechts een korte toelichting, voor meer info verwijs ikje naar ons boek: Trauma Begrijpen – https://www.lannoocampus.nl/nl/kopzorgen-trauma-begrijpen

Greetz Jim