Is het mogelijk dat je wegzakt in een psychose tijdens je slaap?
Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Is het mogelijk dat je wegzakt in een psychose tijdens je slaap?
Een psychose is een toestand waarin iemand zijn of haar grip op de realiteit verliest, vaak gepaard gaande met hallucinaties (waarbij dingen worden gezien, gehoord of anderszins waargenomen die er niet echt zijn) en wanen (valse overtuigingen of gedachten die niet overeenkomen met de realiteit). Een psychose tijdens de slaap zoals je dat beschrijft, komt niet op dezelfde manier voor als wanneer iemand wakker is.
Echter, er zijn slaapstoornissen en -fenomenen die kenmerken kunnen hebben die op een psychose lijken:
Parasomnieën
Dit zijn ongewone gedragingen, bewegingen, emoties, percepties of dromen die optreden tijdens de overgang tussen slaapfasen, tijdens de slaap of bij het ontwaken. Hieronder vallen slaapwandelen, praten in je slaap en REM-slaap gedragsstoornis.
Nachtelijke hallucinaties
Dit kunnen hypnagoge (die optreden tijdens het inslapen) of hypnopompe (die optreden tijdens het ontwaken) hallucinaties zijn. Tijdens deze episoden kan iemand dingen zien, horen of voelen die er niet echt zijn.
Nachtmerries en nachtangsten
Hoewel deze zich meestal uiten als intense dromen of gevoelens van paniek, kunnen ze soms zo intens en verwarrend zijn dat ze de grens tussen droom en realiteit doen vervagen.
Het is belangrijk om te benadrukken dat deze slaapgerelateerde fenomenen NIET hetzelfde zijn als een psychose in de traditionele zin van het woord. Ze kunnen echter wel verwarrend en beangstigend zijn voor de persoon die ze ervaart, evenals voor eventuele toeschouwers.
Groet,
Jim