Antwoord
Hey A., wat goed dat je dit vraagt. Het klinkt alsof je flink in de war bent door die veranderende bloedspiegel, en ik kan me voorstellen dat dat vragen oproept. Laten we proberen dit samen uit te pluizen.
Allereerst: het idee dat je spiegel daalt bij een gelijkblijvende dosering is zeker niet ongebruikelijk, maar het is wel complex. Er zijn een aantal dingen die hier mogelijk een rol spelen. Wat vaak over het hoofd wordt gezien, is dat je metabolisme – dat is hoe je lichaam medicijnen afbreekt – beïnvloed kan worden door allerlei factoren, zelfs als je DNA-test ooit heeft laten zien dat je een “normale metaboliseerder” bent. Die uitslag blijft in principe hetzelfde, maar je metabolisme kan wel veranderen door dingen als stress, hormonale schommelingen, veranderingen in lichaamsgewicht of leverfunctie, of zelfs andere medicatie die je gebruikt.
In jouw geval kan diazepam of citalopram bijvoorbeeld invloed hebben op hoe je lichaam Haldol verwerkt. Deze medicijnen kunnen de enzymen in je lever die verantwoordelijk zijn voor het afbreken van Haldol, namelijk het bekende cytochroom P450-systeem, op een bepaalde manier beïnvloeden. Dit is een beetje alsof je een rotonde hebt waar ineens meer auto’s op rijden: de doorstroming verandert. Stress, zoals je die misschien ervaart door terugkerende psychotische klachten, kan dat systeem ook op scherp zetten, wat weer invloed heeft op hoe snel medicijnen worden afgebroken.
Wat ook belangrijk is, is dat roken (je gaf aan dat je rookt) een grote invloed kan hebben op de Haldolspiegel, zelfs als je niet meer bent gaan roken. Het roken activeert namelijk een specifiek enzym (CYP1A2), dat verantwoordelijk is voor de afbraak van Haldol. Hoe actiever dat enzym, hoe sneller de Haldol wordt afgebroken. Dit betekent dat zelfs kleine veranderingen in je rookgedrag – zoals vaker of intensiever roken zonder dat je het bewust door hebt – een effect kunnen hebben.
Nu over die verhoging van de dosering: het kan soms voelen alsof je in een vicieuze cirkel terechtkomt. Je verhoogt de dosering, maar het lijkt niet voldoende te helpen. Dit kan te maken hebben met iets dat we “tachyfylaxie” noemen, oftewel een soort afnemende gevoeligheid van je receptoren voor het medicijn. Je hersenen passen zich constant aan en kunnen minder goed reageren op een middel dat je al lange tijd gebruikt. Het is ook mogelijk dat je lichaam zich op andere manieren heeft aangepast, waardoor de balans tussen effectiviteit en bijwerkingen verandert.
Wat kun je doen? Het kan nuttig zijn om samen met je behandelaar nog eens goed te kijken naar die bloedspiegels, maar ook naar mogelijke interacties tussen de medicatie die je slikt. Soms is het een optie om de Haldolspiegel verder te monitoren en kleine aanpassingen te doen in de dosering, maar alleen onder begeleiding. Misschien is het zelfs een moment om te bespreken of andere medicatie je beter zou kunnen helpen. Hier komt ook dat voorzichtig afbouwen in beeld, mocht je ooit besluiten dat dit de weg is, bijvoorbeeld met taperingstrips.
Daarnaast wil ik je echt adviseren om je lifestyle onder de loep te nemen. Stressmanagement is hierin cruciaal, want stress heeft een directe impact op hoe je lichaam medicijnen verwerkt en kan je klachten verergeren. Dingen als lichaamsgerichte therapie, yoga, of zelfs ademhalingsoefeningen kunnen je helpen om dat zenuwstelsel wat tot rust te brengen. Dit klinkt misschien simpel, maar het kan een wereld van verschil maken.
Hope this helps, en kijk vooral verder op PsychoseNet waar je nog veel meer relevante informatie kunt vinden. En voor meer intensief contact kun je altijd terecht op onze chat.
Groet,
Jim
Beantwoord door: Jim van Os op 23 januari 2025