Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste Jim,
Ik heb mijn huisarts gevraagd om stukken uit mijn ggz-dossier te vernietigen, maar dat weigerde de huisarts omdat dat samen met mijn begeleiding zou moeten. Ik heb geen bewindvoering en sta ook niet onder curatele.
Ik wil namelijk een nieuwe start maken.
Weet jij hoe ik dit het beste kan aanpakken? Welke rechten en plichten heb ik?
Dank je wel!
Hey J.,
Dank voor je vraag. Het klinkt alsof je vastloopt in een frustrerende situatie, en dat gevoel herken ik maar al te goed uit verhalen van anderen. Het is ook best gek: het gaat hier over jouw dossier, jouw gegevens, en blijkbaar mag jij niet zomaar beslissen wat ermee gebeurt. Maar laten we dit eens rustig bekijken, want er zijn zeker mogelijkheden.
Ten eerste heb je als patiënt in Nederland inderdaad het recht om te vragen om vernietiging van (delen van) je medische dossier. Dit staat in de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO). Het recht op vernietiging geldt in principe ook voor gegevens die bij de huisarts worden bewaard. Maar… er zitten wat haken en ogen aan, en die zitten hier waarschijnlijk dwars. Een arts mag jouw verzoek alleen weigeren als ze denken dat het vernietigen van gegevens ernstige schade zou opleveren voor jou of anderen. Dat kan bijvoorbeeld zijn omdat de arts denkt dat die informatie in de toekomst nog belangrijk kan zijn voor jouw zorg. Maar dit betekent niet dat ze zomaar alles kunnen blokkeren.
Wat je huisarts zegt – dat je begeleiding mee moet nemen – klinkt een beetje betuttelend, zeker omdat je aangeeft dat je geen bewindvoering hebt of onder curatele staat en dus gewoon zelfstandig beslissingen kunt nemen. Wat ze waarschijnlijk bedoelen, is dat ze zeker willen weten dat je volledig begrijpt wat je vraagt en wat de gevolgen daarvan zijn. Dat kan goedbedoeld zijn, maar het blijft jouw recht om dit verzoek in te dienen, met of zonder begeleiding.
Nu, wat kun je doen? Hier een paar ideeën:
Maak je verzoek schriftelijk
Schrijf een korte, heldere brief of e-mail aan je huisarts waarin je uitlegt dat je vraagt om vernietiging van die specifieke gegevens in jouw dossier. Verwijs naar jouw recht volgens artikel 7:455 van de WGBO. Vraag expliciet om een schriftelijke reactie als ze het verzoek afwijzen, met uitleg waarom.
Check bij de huisarts of je delen kunt laten verwijderen
Als ze twijfels hebben over het volledig vernietigen van je dossier, kun je vragen of alleen specifieke stukken verwijderd kunnen worden. Dit is vaak een wat “makkelijkere” stap voor huisartsen.
Hulp inschakelen van een patiëntenorganisatie
Bijvoorbeeld de Patiëntenfederatie Nederland of Zorgbelang Nederland. Zij kunnen je helpen om jouw rechten duidelijk te maken aan de huisarts en eventueel bemiddelen als het gesprek stroef verloopt.
Neem je begeleider mee (als je dat oké vindt)
Dit voelt misschien als een compromis, maar soms helpt het om gewoon één keer dat spreekuur in te gaan met iemand erbij die je steunt, puur om de zaak sneller rond te krijgen. Niet omdat je het niet zelf kunt, maar omdat het soms helpt om het proces wat soepeler te maken.
Klacht indienen
Als laatste optie kun je, als je huisarts blijft weigeren zonder goede reden, een klacht indienen bij de onafhankelijke klachtenfunctionaris van de huisartsenpraktijk. Elke huisarts is verplicht om zo’n functionaris te hebben.
Wat ook belangrijk is om te benoemen: het feit dat je graag een nieuwe start wilt maken, is op zich al een krachtig signaal van jouw herstelproces. Soms is het emotioneel heel zwaar om te voelen dat oude gegevens je blijven achtervolgen, zeker als je denkt dat die gegevens niet kloppen. Het is een goed teken dat je dit wil aanpakken, want het laat zien dat je bezig bent om grip te krijgen op je leven.
Tot slot: blijf hier niet alleen mee worstelen. Je mag best laten zien dat dit voor jou echt belangrijk is. Het gaat hier om jouw leven, jouw verhaal en jouw toekomst. En als je merkt dat het proces veel stress oplevert, praat erover met een ervaringsdeskundige of iemand die je vertrouwt. Soms helpt dat al om wat lucht te krijgen terwijl je door deze administratieve jungle ploetert.
Hope this helps, en als je meer tips nodig hebt, laat het gerust weten. Je bent sterker dan je denkt! En blijf vooral stappen zetten, hoe klein ook – het zijn allemaal stapjes vooruit.
Groet,
Jim
