Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Goedendag,
Na mijn psychose met voornamelijk wanen, is mij levenslang gebruik van antipsychotica voorgeschreven. Kan men mij dit verplichten?
Het slikken van deze medicatie staat mij erg tegen. Kan de patiënt bijvoorbeeld kiezen voor een behandeling in Noorwegen zonder medicatie, aangezien we hier in Nederland nog niet zo ver zijn?
Alvast hartelijk dank!
Met vriendelijke groet,
J.
Hey J., dank voor je vraag!
Dat klinkt als een behoorlijke situatie waar je in zit, en ik snap helemaal dat het je dwarszit. Levenslang antipsychotica slikken is niet niks, zeker als je er zelf heel andere ideeën over hebt. Even een reality check: nee, niemand kan je verplichten om levenslang medicijnen te nemen, tenzij er sprake is van een gedwongen opname (Wvggz of Wzd), maar dat is meestal maar tijdelijk en dan alleen als je een direct gevaar voor jezelf of anderen zou vormen. Buiten zo’n crisissituatie is het uiteindelijk altijd jouw keuze of je medicatie wil slikken.
Als jou de medicatie tegenstaat, is dat een belangrijk signaal om serieus te nemen. Je hebt het gevoel dat het niet goed bij je past, en dat moet je niet zomaar wegwuiven. Een andere optie is bijvoorbeeld om te onderzoeken of je de minimale effectieve dosis kunt vinden, zodat je zo min mogelijk bijwerkingen ervaart. Misschien zou hyperbolisch afbouwen (met bijvoorbeeld taperingstrips) een route kunnen zijn om te kijken of je zonder medicatie stabiel kunt blijven. Als je dat overweegt, kun je bij de Regenboog Apotheek advies vragen over hoe je kunt afbouwen. Een huisarts kan dit goed begeleiden, maar weet vaak niet hoe hij of zij een taperingstrip moet voorschrijven.
Wat betreft de behandeling zonder medicatie: ja, Noorwegen heeft inderdaad een andere kijk op de behandeling van psychosegevoeligheid. In het zogeheten “Open Dialogue-model” en in bepaalde klinieken aldaar is er meer ruimte voor non-farmacologische benaderingen en het gebruik van zo weinig mogelijk antipsychotica. Het idee is dat psychose niet altijd direct moet worden “platgelegd” met medicatie, maar dat er ook ruimte is om te kijken wat er achter de psychose zit, samen met de familie en in je eigen omgeving. Interessant, hè? Het betekent dat mensen in principe de mogelijkheid hebben om zonder medicatie te herstellen, hoewel dat natuurlijk niet altijd makkelijk is en per persoon verschilt. Helaas heb je vanuit Nederland geen toegang tot de Noorse gezondheidszorg…
Maar eerlijk is eerlijk, in Nederland begint dat besef ook wel steeds meer door te dringen. Hier wordt ook steeds meer gekeken naar “herstelgericht werken,” waar de nadruk ligt op wat voor jóu werkt. Dat betekent niet alleen symptoomreductie, maar ook bijvoorbeeld ervaringsdeskundigheid inzetten, lifestyle-ondersteuning, en manieren om veerkracht op te bouwen. De focus verschuift steeds meer naar wat jouw persoonlijke herstel betekent, en medicatie is slechts één van de tools in die gereedschapskist.
Misschien kun je met je behandelaar eens rustig bespreken of er ruimte is om je medicatie opnieuw te evalueren en of er een traject is waarbij je kunt afbouwen en andere vormen van ondersteuning kunt uitproberen. Het is in elk geval belangrijk dat je je gehoord voelt in je wensen en grenzen – en dat je samen kunt zoeken naar wat voor jou werkt. Want ja, dat jij je niet prettig voelt bij levenslang slikken van antipsychotica is iets dat serieus genomen moet worden.
Als je geïnteresseerd bent in lotgenotencontact of ervaringen van anderen die afbouwen of alternatieve benaderingen proberen, kijk dan ook eens bij de Vereniging Afbouwmedicatie. Zij kunnen je misschien verder op weg helpen met tips en steun.
Hope this helps, en kijk vooral bij de info hieronder – er is zoveel meer te ontdekken en te leren!
Greetz Jim
EMPOWER JEZELF MET BETERE KENNIS DAN DE TRADITIONELE GGZ VIA DEZE LAAGDREMPELIGE BRONNEN:
