Wat zijn precies de verschillen tussen een delirium en een psychose?
Bedankt!
Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste P.,
Delirium en psychotische stoornissen zijn beide types van psychische stoornissen, maar ze hebben verschillende kenmerken en oorzaken. Hoewel er enige overlap kan zijn in symptomen, zoals verwarring, desoriëntatie of hallucinaties, zijn er belangrijke verschillen.
Delirium
Delirium, ook wel bekend als een acute verwardheidstoestand, is een plotse en meestal tijdelijke verstoring van de geestelijke functies die leidt tot verwarring en veranderd bewustzijn. Het komt vaak voor bij mensen die ernstig ziek zijn, zoals bij ziekenhuisopnames, vooral bij ouderen.
Symptomen van delirium kunnen onder meer verwardheid, desoriëntatie, problemen met aandacht en concentratie, geheugenproblemen, onrust, veranderingen in slaappatronen, en soms visuele hallucinaties omvatten. Deze symptomen ontwikkelen zich meestal snel, binnen enkele uren of dagen, en kunnen fluctueren gedurende de dag.
Delirium wordt meestal veroorzaakt door een lichamelijke ziekte of aandoening, zoals een infectie, medicatie-interacties of -ontwenning, of metabole onevenwichtigheden, zoals laag bloedsuikergehalte. Delirium is een medische noodsituatie die onmiddellijke behandeling vereist om de onderliggende oorzaak aan te pakken.
Psychotische stoornissen
Psychotische stoornissen daarentegen, omvatten aandoeningen zoals schizofrenie, schizoaffectieve stoornis, en bipolaire stoornis met psychotische kenmerken. Deze aandoeningen worden gekenmerkt door psychotische symptomen zoals hallucinaties (waarnemen van dingen die er niet zijn), wanen (onveranderlijke overtuigingen die niet overeenkomen met de realiteit), en gedesorganiseerd denken of spreken.
In tegenstelling tot delirium ontwikkelen psychotische stoornissen zich meestal langzaam, over maanden of jaren, en zijn ze meestal langdurig of levenslang. De symptomen fluctueren doorgaans minder dan bij delirium en worden niet direct veroorzaakt door een lichamelijke ziekte of aandoening, hoewel ze kunnen worden beïnvloed door fysieke gezondheidsproblemen.
Psychotische stoornissen worden meestal behandeld met een combinatie van medicijnen (zoals antipsychotica) en psychotherapie. In tegenstelling tot delirium, is er meestal geen ‘snelle oplossing’ voor psychotische stoornissen, en de behandeling richt zich op het beheersen van de symptomen en het verbeteren van de kwaliteit van leven op lange termijn.
Hoewel zowel delirium als psychotische stoornissen ernstige psychische aandoeningen zijn die medische aandacht vereisen, is het belangrijk om te begrijpen dat ze verschillende aandoeningen zijn met verschillende oorzaken, symptomen en behandelingen.
Greetz Jim