Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste meneer Van Os,
Ik wil graag weten of er mensen volledig hersteld zijn na één meegemaakte psychose. Op mijn werk presteer ik zwaar onder de maat. Al mijn cognitieve talenten zijn als sneeuw voor de zon verdwenen.
Wanneer krijg ik dat ooit weer terug?
Na één psychose kan ik toch geen hersenbeschadiging hebben opgelopen?
Mijn hele persoonlijkheid is ook niks meer en ik ben ineens gediagnosticeerd met autisme.
Ik hoor het graag!
Beste M.,
Het herstelproces na een psychose kan sterk variëren van persoon tot persoon, en hoewel sommigen klinisch gezien volledig herstellen, ervaren anderen blijvende uitdagingen. Het is wel belangrijk om te benadrukken dat een psychose op zichzelf niet leidt tot permanente hersenbeschadiging. Echter, de ervaring van een psychose en de onderliggende oorzaken ervan kunnen wel een impact hebben op iemands concentratie en aandacht, zeker op korte termijn. Dit kan lastig zijn.
Herstel, zowel op het gebied van cognitie als persoonlijkheidsveranderingen, kan tijd kosten en is vaak een geleidelijk proces. Het kan helpen om een behandelingsteam te hebben dat je ondersteunt, inclusief een psychiater, psycholoog, en eventueel een specialist in cognitieve revalidatie. Daarnaast kan het waardevol zijn om steun te zoeken bij naasten en eventueel bij steungroepen van mensen die vergelijkbare ervaringen hebben gehad bij een herstelacademie c.q. zelfregiecentrum.
Herstel na een psychose is bovendien zelden een kwestie van terugkeren naar precies dezelfde persoon die je was vóór de psychose. In veel gevallen gaat herstel over het opnieuw uitvinden van jezelf en het vinden van een nieuwe zinvolle manier van leven, ondanks eventuele blijvende kwetsbaarheden. Dit proces van transformatie en aanpassing kan worden gezien als existentieel herstel, waarbij je leert omgaan met de veranderingen die de psychose teweeg heeft gebracht in je perceptie, je gevoelens, en je manier van denken.
Het is belangrijk om te erkennen dat verandering een constante is in het leven, en een ingrijpende ervaring zoals een psychose kan dit proces intensiveren. Het kan leiden tot diepgaande persoonlijke groei en nieuwe inzichten over jezelf en de wereld om je heen. In plaats van te streven naar het herwinnen van een ‘oude’ staat van zijn, kan herstel meer gericht zijn op het opbouwen van een nieuwe identiteit en het vinden van nieuwe manieren om betekenis en voldoening in het leven te vinden.
Existentieel herstel houdt in dat je leert accepteren dat sommige aspecten van jezelf en je leven zijn veranderd, en dat je werkt aan het opbouwen van een nieuw gevoel van normaliteit. Dit kan inhouden dat je nieuwe interesses ontdekt, nieuwe relaties opbouwt, of nieuwe carrièrepaden verkent. Het kan ook betekenen dat je leert om te gaan met eventuele blijvende symptomen of uitdagingen op een manier die je welzijn en kwaliteit van leven maximaliseert.
Dit proces van herstel kan ondersteund worden op een herstelacademie, bijvoorbeeld door een WRAP te volgen.
Het is echt nodig om geduldig en mild voor jezelf te zijn tijdens dit proces. Herstel is vaak niet lineair en kent ups en downs. Het erkennen van je groei en de stappen die je hebt gezet, hoe klein ook, kan helpen om je veerkracht en zelfvertrouwen te versterken. Het opnieuw uitvinden van jezelf na een psychose is een kronkelige persoonlijke reis, maar het definieert een pad naar een nieuw, zinvol en vervullend leven. En dat is altijd mogelijk, leert de ervaring.
De diagnose ‘autisme’ wordt vaak met veel aplomb gesteld in de ggz, maar betekent in de praktijk vaak niets of niet veel. Er is geen goede diagnostische test voor autisme – maar er worden wel veel tests toegepast! Zou me er dus niet veel van aantrekken – autisme is een spectrum waar we allemaal wel ergens zitten. Broodje aap.
Hope this helps,
Jim
