Machteld Marcelis is psychiater en hoogleraar Transdiagnostiek in de Psychiatrie, bij de Vakgroep Psychiatrie & Neuropsychologie van de Universiteit Maastricht. Tevens is zij werkzaam bij GGzE.
Hoi Machteld,
Ruim een jaar geleden kwam ik met een burn-out thuis te zitten. Ik had veel stress en slapeloze nachten als gevolg van een traumatische gebeurtenis. Toen mijn burn-out een nieuw dieptepunt had bereikt kreeg ik een psychose.
Is er meer bekend over de relatie tussen burn-out en psychose?
En vooral ook hoe een hersteltraject eruitziet bij deze combinatie? Welke zorg is nodig?
Graag hoor ik van u.
Hartelijke groet,
M.
Beste M.,
Dat is een interessante vraag. Bij burn-out gaat het, denken we, om langdurige stress als gevolg van een disbalans tussen draagkracht en draaglast, vaak in de context van werk. Komt daar een trauma bovenop, dan is er eigenlijk sprake van acute stress bovenop chronische stress. Trauma is duidelijker geassocieerd met psychose dan burn-out. Jeugdtrauma’s hebben daarbij meer impact dan trauma op de volwassen leeftijd, hoewel latere trauma’s als acute stressor ook psychose kunnen uitlokken. Onderliggende psychosegevoeligheid speelt daarbij een rol, in de zin dat mensen met een hogere gevoeligheid eerder een psychose kunnen ontwikkelen dan mensen die laag zitten in hun psychosegevoeligheid.
Jij beschrijft dus een complex samenspel van factoren die van invloed zijn op jouw mentale en fysieke balans. Een holistische, geïntegreerde aanpak waarin aandacht is voor alle componenten is dan van belang. Dat wil zeggen de balans tussen rust en (over)belasting, het vinden van de juiste energiebalans, psychologische interventies (CGT, ACT, mindfulness based interventies), maar ook trauma-gerichte en/of trauma-geïnformeerde zorg is daarin van belang, met specifieke aandacht gericht op de psychose (keuze van type behandeling afhankelijk van ernst, duur, et cetera).
Om te bepalen wat voor jou het beste werkt, gaat het erom dat je samen met een (multidisciplinair) behandelteam kan onderzoeken hoe bij jou de mentale en fysieke gezondheid binnen jouw specifieke context samenhangen en het beste beïnvloed kunnen worden vanuit het begrijpen van die samenhang. Binnen dit samenspel en een geïntegreerde benadering daarvan zijn verschillende fasen te ontdekken; stabilisatie, herstel en voorkomen van terugval.
Ik hoop dat je wat hebt aan deze uitleg. Veel sterkte!
Hartelijke groet,
Machteld
